Epstein’e yöneltilen suçlamaların bir özelliği maruz kalanların sadece yaşları değil aynı zamanda sayıları. Maruz kalan kişilerin avukatlarının ve kadınların ifadeleriyle Epstein’e sağlanan toplumsal ve hukuki bağışıklık, dokunulmazlık on yıllara dayanan tekrar eden suç eylemlerini bir “örümcek ağına”, bir suç sistemine dönüştürüyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde ortaya çıkan, korku, dehşet, duyduklarımıza inanamama gibi kendimizi berbat hissettiren duygularla takip ettiğimiz Epstein olayının özellikleri kadınlara ve çocuklara karşı işlenen suçların iyi bildiğimiz unsurlarına denk düşüyor. Korku ve dehşet içinde faillerin işledikleri suçların detaylarını, hayatta kalmayı başarabilmiş (suça maruz kaldıklarında çocuk olan) kadınlardan dinliyoruz. Kadınların maruz kaldıklarına karşı direnme ve dayanma gücünün büyüklüğü mü yoksa suç eylemlerinin hayatta kalmaya çok az yer bırakan şiddetinin etkisi mi daha sarsıcı karar veremiyorum. Faillerin motivasyonu, eylemlerin meydana gelme biçimleri, suça maruz kalanların iradelerinin, davranışlarının, bedenlerinin kontrol edilme yöntemleri, kadınların/çocukların sözünün ağırlığı, etkisi, ne zaman dikkate alınıp ne zaman göz ardı edilebildiği bakımından sadece suçun teknik unsurlarının değil toplumsal unsurlarının da çözümlemesini yapabiliyoruz. Erkek egemenliğinin zenginlikle, güçlü bağlantılarla hatta belki suç ortaklığı ile yıllarca sarınıp sarmalandığı bu yapı, suçun tarafları arasındaki toplumsal, finansal ve politik bir güç dinamiği genç kadınları (ve çocukları) suça maruz bırakırken failleri hesap verme yükünden koruyor, faillere bizzat yargısal aktörler tarafından “soruşturulmama bağışıklığı” sağlayabiliyor.
Bu hikayede finansal refahın göstergeleri özel jetler, milyarder evleri, suç mahali olarak ifade edilen bir ada, suçluların çevresindeki siyaset, ün, şöhret dünyasından dünyaca bilinen isimler, suçlara maruz kalanların sayısının yüzlerce olması ve yaşları hikayeyi tıpkı Hollywood’da domino taşı etkisiyle başlayan ve Weinstein’ı oturduğu yerden indiren #Metoo hareketinin kadın aktörler ayağı gibi ünlü bir olay, tarihsel bir momentum hâline getiriyor. Suça maruz kalan kadınlardan birinin beyanına göre Weinstein da Epstein’in suç ağının bir yerlerinde faillerden birisi.
Kendilerine toplumsal ve politik olarak verilen gücün kendilerini cezalandırılmaktan koruduğuna ikna olan ve korkmayan insanların her türlü eylemde bulunmaya kendilerini ehil görmeleri, bu eylemlerin suç olarak tanımlanamayacak olmasından emin oldukları an faillerin suç işlemekte kastları güçlenir, kastlarının yönlendirdiği eylemleri durdurulması mümkün olmayan bir şekilde hızlanır ve sınır tanımaz. Epstein’e yöneltilen suçlamaların bir özelliği maruz kalanların sadece yaşları değil aynı zamanda sayıları. Maruz kalan kişilerin avukatlarının ve kadınların ifadeleriyle Epstein’e sağlanan toplumsal ve hukuki bağışıklık, dokunulmazlık on yıllara dayanan tekrar eden suç eylemlerini bir “örümcek ağına”, bir suç sistemine dönüştürüyor. Öyle bir ağ ki, yayınlanan mahkeme belgelerinde yer alan bir bilgiye göre, dünyaca ünlü bir isim, Epstein’in misafiri olduğu bir akşam suça maruz kalan kadınlardan birine sistemin nasıl işlediğini, Epstein’e istismar edilmeleri için daha çok kadın ve çocuk bulan diğer kadınların [1] para kazandığının bilinip bilinmediğini soruyor. [2]
Cezasızlık düşüncesinin sağladığı o konforlu alanın suç işlemeyi nasıl da kolaylaştırdığı ve sınır tanımaz hâle getirdiğine bakalım. Zenginler, güçlüler, daha güçlülerle pozitif bağlantıları var ve bu özelliklere sahip erkekler biraz genç kadınlara cinsel ilgi duyuyorsa bunun nesi suç olabilir ki… Ve tüm bu özellikler ışığında failin sözü ve isteği mesele üzerine konuşulmuş son söz ve tüm iddialardan bağışık yapmaya yeterli olabilir.
Eylemlerini rasyonelleştirme ve normalleştirmek için sahip olduklarından daha fazlasına ihtiyaçları yok. Çünkü sahip oldukları bu ayrıcalıklı ve avantajlı konumla suçu suç olmaktan çıkarabilir, suçu soruşturulabilir olmaktan çıkarılabilir, suçu suç olarak tanımlamak için neredeyse ulaşılması imkansız delillerin varlığına bağlanabilir, bizim anlatılması güç duygularla takip ettiğimiz eylemlerin parası ödenebilir, üzeri örtülebilir, basit bir kusura indirgenebilir hâle getirebilirler. Netflix’te yayınlanan “Korkunç Zengin: Jeffrey Epstein” adlı belgeselde yer alan Epstein’in bir röportajında duyduğumuz ses kaydında ifade ettiği gibi “evime gelen her kız para kazanmaya geliyordu. New York’ta ise bu suçun cezası sadece 100 dolar para cezasıydı. 16 yaşında birini fuhuşa teşvik etmek yayalara kesilen para cezasıyla aynıdır.”
Bir suçlu için neyin suç olduğu neyin suç olmadığına karar verebilme cesareti neyin suç olup neyin olmadığına ve nasıl önlemler alınması gerektiğine karar vermeye yetkili ve görevli otoritelerin güç karşısında zaaflarından, hatalarından, eksikliklerinden beslenir. Rıza yaşının 18 olduğu Florida’da 18 yaşından küçük çocuklara karşı cinsel suç işleyebilir, avukatı (kendisine karşı da suçlamalar söz konusu) Harvard profesörü Alan Dershowitz’i arayıp Florida’da birkaç kadınla birlikte olduğunu ve kendilerinin yaşları konusunda kendini yanılttığını sonuç olarak kendisinin bu durumdan kurtarabilecek gerekli hukuki adımlara ihtiyacı olduğunu söylediğinde de işlenen suçlar rasyonelleşmekte, normalleşmektedir. Suça maruz kalanın haklarının hatta varlığının hiçleşmesi burada başlar. Ne var ki birkaç kadının yaşında yanıldıysa ve dahası evine gelen her kız para kazanmakta değil midir… Tıpkı Epstein’in savunma avukatları ekibini kuran Dershowitz’in ifade ettiği gibi büyük resme bakmak gerekir. O büyük resimde cinsel suçların varlığına işaret eden o “imkansız delil” yoksa, suç rasyonelleşebilir, normalleşebilir, aklanabilir, cezasızlık anlaşmasının konusu yapılabilir. Epstein’e göre kendisi sadece yanıltılmıştır. Suça maruz bırakılan genç kızların yaşları konusunda yaşadığı yanılgı istismarı büyük bir mesele olmaktan çıkarılmalıdır. Florida Eyalet Savcısının kanuna aykırı olarak suçun mağdurlarına sormadan ve danışmadan kendisini olabilecek minimum seviyedeki hapis cezası ve işlediği suçlardan kendisinin ve şu an 20 yıl hapis cezasına mahkum edilmiş suç ortağı Ghislaine Maxwell’i ve diğer tüm potansiyel suçluları soruşturulmaktan bağışık tutabilir.
Ünlü bir medya organı Epstein hakkında bir haber yazarken Epstein’in istismar ettiği iki kadının tüm hikayesini dinleyebilir ve sonra yazıyı medya organının “hukuki eşiklerini” geçemediği iddiası ile tamamen göz ardı edebilir. Çünkü kadınlara ve çocuklara karşı işlenen suçlarda hukuki eşiklerin aşılması olağanüstü derecede güçtür. Eşiği geçmek kadının beyanı dışındaki her şey olabilecek o ulaşılması imkansız delile bağlıdır.
Florida’da mümkün olan minimum cezayı almış olan ve soruşturulmama anlaşması yapılmış olan sürece kadar hukuk sisteminde kadınların, çocukların yaşadıklarını anlattıkları, tanıklıklarını paylaşmış olmalarından başka bir sürece dahil edilmemeleri, süreçten dışlanmaları, kanunun apaçık bir şekilde kendilerine danışılmaları gerektiren süreçte bile ihlal edilen Epstein ile anlaşan sistemin kadınlara kapatıldığını görüyoruz. Suçlara maruz kalan kadınların hukuk sistemi dışında tutulmasının en büyük göstergesi, kanuni zorunluluğa rağmen Epstein ile soruşturulmama anlaşmasından haberdar edilmemeleri. Böylece kadınların beyanları bir suçlunun cezalandırılması için değil suç soruşturmasından bağışık tutulmasının bir aracı hâline geliyor. Anlaşmanın arkasındaki isim olan ve Florida eyalet savcılığından üst düzey politik mevkilere yükselen kişiye yıllar sonra New York savcılığı tarafından açılan soruşturma sorulduğunda “soruşturma makamlarının Epstein’e karşı daha fazla delil tespit edilmiş olmasını” takdir ediyor. Oysa kendisinin soruşturmanın anlaşmayla sonuçlanmasına karar vermesi anındaki mevcut delillerle Epstein’e karşı sonradan açılan soruşturma sırasında mevcut bulunan delliller arasındaki fark Epstein’in istismar ettiği daha fazla kadın ve çocuk.
Bu olayların tarihsel süreci zenginlik ve gücün istismara, kullanılmalara, bedenlerinden, kararlarından, rızalarından soyutlanmaya, korkuya, belirsizliğe hapsettiği kadınların konuşmasıyla güç ve zenginliğin yardımıyla kadınları suç koşullarına mecbur edebilmenin yöntemlerinin toplumsal dinamiklerinden beslendiğini, güç ve zenginliğin kadınlara ve çocuklara neler yapabileceğinin, sınırsız olduğunu gösterdi. Bu sınır tanımazlık kadınların kaçış için plan yapmaları ve konuşmaya başlamaları ile son buldu. Böyle bir olay içinde kadınların konuşması ne demek biraz da bunu tarif etmek, anlamaya çalışmak gerekiyor. Konuşmakla gelen sorular, sorgulamalar, söylediklerinin reddedilmesi, tehditler, medya tacizleri, savunma avukatlarının tacizleri ve toplumsal dışlanma… Suça maruz kalan kadınların (suça maruz kaldıklarında çocuklar) kendilerine karşı suç işlenmesini kolaylaştıran savunmasızlıkları, maruz kaldıkları suçlar hakkında konuştuklarında da kendilerini savunmasız bırakmayacak mıydı?
Epstein’e istismar edilmeleri için sunulan çocuklar yoksul mahallelerden gelen, ailelerinde şiddet görmüş olan, Epstein’den önceki hayatlarında başka bir cinsel suça, şiddete maruz kalmış olan hayatta kalmak için kendilerine hemen ödenecek birkaç yüz dolar nakit paraya ihtiyacı olan savunmasız çocuklar, genç kadınlar… Geçmişleri, “mükemmel mağdur”[3] prototipine uygun kırılgan hayat koşulları şimdi de medyanın, sistemin elinde darmadağın edilecek, tanık ve maruz kalan olarak güvenilirlikleri sorgulanacaktı. Bir skandalın parçası olacaklardı. Buna rağmen Epstein’in suçlarının sınırsızlığına sınır çekmek kadınların konuşmalarıyla başladı. Epstein ve Maxwell’i suçlayan yıllarca istismara maruz kalmış kadınların beyanlarını yalanlatmak için şikayetçi kadının arkadaşlarına biraz para ödemek makul olurdu, Epstein’in Maxwell’e gönderdiği bir emaile göre.[4] Harvard profesörü Dershowitz, bir savunma avukatıydı ve zaten toplum genelde savunma avukatlarına pek iyi bakmazdı. İşinin bir parçası olarak elbette tanıkların güvenilirliğine saldırıda bulunacaktı. Suç işlemeye kast etmiş olan suçlular için geçmişleri, bulundukları konum, hayat koşullarıyla “mükemmel mağdur” olan bu kadınları mükemmel mağdur yapan her şey aynı zamanda onların güvenilirliğini ortadan kaldıran “mükemmel cezasızlık” zırhı olacaktı. Madde bağımlısı mıydılar, madde bağımlılığı nedeniyle kullandığı ilaçlar hafızasını etkilemiş olabilir mi, kaç kez kürtaj olmuşlardı, bu davadan kazanabilecekleri tazminat gibi bir paraya mı ihtiyaçları vardı… Kadınların tüm beyanları tek tek irdelenecek, çocukken tuttukları günlüklerdeki ifadeler cımbızlanarak yüzlerine vurulacak ve yıllar önce verdikleri ifadeler yıllar sonra tekrar sorulduğunda noktası virgülüne birbiriyle örtüşmüyorsa ya da kadınlar tehdit edildikleri için veya herhangi bir nedenden dolayı korktukları için beyanlarının bir kısmını değiştirmiş veya geri çekmişse bir kez daha güvenilir olmadıklarına karine yapılacaktı. Kadınların (suça maruz kaldıkları zaman çocukların) geçmişleri suça maruz kalmayı o kadar hak ediyordu ki bir tanığın ifadesine göre Ghislaine Maxwell istismar edilmeleri için bulduğu çocuklar ona göre “hiçbir şeydi, çöplerdi” [5]. Önemli olan Epstein’in ve kendisinin istediklerinin hayata geçmesiydi.
Bunca güce, zenginliğe karşı konuşmayı seçen kadınların güvenilir olup olmadıkları sorgulanacak ama ilk kez 1990’lı yılların ortalarında yapılan şikayetlerin hiçbir şekilde soruşturmaya dönüştürmeyen, gerçek bir soruşturma ve tedbirlerin alınması için en az 10 yıl geçmesini bekleyen soruşturma mercilerinin ve kanuni zorunluluğa rağmen suça maruz kalan kadınlara haber verilmeden ve danışılmadan Epstein’e ve suç ortaklarına soruşturulmama bağışıklığı sağlayan anlaşmanın temsil ettiği sistemin ve süreçlerdeki karar vericilerin güvenilirlikleri dava dosyasında ilgili kabul edilecek miydi? Öyle ya yapılan şikayetlere karşı etkili bir soruşturma görevi özen yükümlülüğüne uygun olarak yerine getirilse neden Epstein davası gibi binlerce cinsel suç davasını konuşurken konuşmaya “mağdur suçlayıcı ifadeler ve süreçlerden” başlamak zorunda kalalım ki?
20 yıl hapis cezası alan Ghislaine Maxwell, temyiz dilekçesinde, ölen Jeffrey Epstein’e karşı öfkenin Ghislaine Maxwell’e yöneltildiğini savunuyor. Ghislaine Maxwell’in yakalanma tarihine, Jeffrey Epstein’e karşı hazırlanan iddianamenin birinci yılında yakalanmasına vurgu yapıyorlar ve temyiz gerekçeleri bütün başarısız soruşturma sürecine dayanıyor. Maxwell’in temyiz dilekçesine göre her şeyden önce Florida’da devletin Epstein ile yaptığı soruşturmama anlaşmasının, Jeffrey Epstein’in suçlarına iştirak etme ihtimali olan ismi verilmiş veya verilmemiş herkesin soruşturulmasını önleyen anlaşmanın Ghislaine Maxwell’i koruması gerekiyordu. Dava konusu yapılan suçlar zamanaşımına tabiydi ve zamanaşımı gerçekleşmişti. Ghislaine Maxwell’in mahkumiyetine karar vere jüriden bir üyenin geçmişinde cinsel suça maruz kalma deneyimi vardı ve bu da jüriyi önyargılı yapabilirdi. [6]
Bu olayı büyük ölçüde bir skandal hâline getiren zenginlik, ün, şöhret, gösterişli yaşamı olayların dışına çıkardığınızda, kadın ve çocuklara karşı suç işlemenin yöntemleri ve bu yöntemlerin kaynağının erkek egemen toplum dinamikleri olduğu gün gibi ortada… 2000’li yılların başında başlayan bu suç ağının soruşturulması, sonuçlanması, bağlantılı isimler hâlâ gündemin ilk sıralarını alan gelişmeleri açığa çıkarmaya devam ediyor. Medyanın eline geçen her mahkeme belgesinde geçen her isim küresel bir haber konusu artık. Bu kadar medya bombardımanı içinde ise hâlâ isimlere değil yirmi yılı aşkın yargısal sürece dair soruların cevaplandırılması gerekse de bu sorular şimdilik pek de satın alınmıyor. Onlarca yıl neden etkili soruşturma yürütülmemiş, soruşturmalar zamanın bir yerinde neden düşmüş, sonra nasıl tekrar canlandırılmış, kusuru olan herhangi bir karar vericiye karşı işletilecek bir sorumluluk mekanizması var mı… Suça iştirak edenlerin, suçtan haberdar olması beklenenlerin payına sadece tüm iddiaları kategorik olarak reddetmek mi düşecek yoksa araştırma konusu yapılacak mı… Kadınlar bu medya bombardımanıyla gelen dezenformasyonun ve dikkatlerin yönünün belirlendiği hikaye anlatıcılığı içinde kendi hakikatlerini konuşmaya devam edebilecekler mi…
[1] Çocuk yaşta suça maruz kalan kadınların bir kısmı, kendilerini korumak ve içinde bulundukları durumdan kurtulmak istemek gibi farklı motivasyonlarla bu sistemin bir parçası haline geliyor. Sistemin parçası haline gelmelerine neden olan tehdit, korku, içinde bulundukları zor koşullardan kurtulma umudu gibi unsurlar göz önünde bulundurulduğunda bu kadınların sistemin parçası olmalarındaki mağduriyetleri görülebilir.
[2] David Copperfield hakkında mahkeme belgelerinde geçen ifadeler hakkında haber: https://www.businessinsider.com/magician-david-copperfield-implicated-jeffrey-epstein-case-trade-tickets-girls-2024-1
[3] Netflix’te yayınlanan belgeselde suça maruz kalan kadınlardan birinin kendi ifadesi.
[4] Haber linki: https://www.dailymail.co.uk/news/article-12924539/Jeffery-Epstein-documents-Ghislaine-Maxwell-deny-Stephen-Hawking-participated-underage-orgy.html
[5] Netflix begeleseli.
[6] Ghilaine Maxwell’in ailesi tarafından açılan sosyal medya hesaplarında paylaşılan temyiz dilekçesi (https://www.realghislaine.com/)
