Tiyatro Berlin yakın tarihin LGBTİ+ hareketinin mihenk taşlarını özetlediği oyunda, LGBTİ+ bireylerin hayatta kalma ve varlığını ortaya koyma mücadelesini aktarıyor.
Kış uykusundan uyanıyoruz. Her yıl olduğu gibi. D vitamini depolarımız tabana vurmuş. Karanlık mevsim boyu alınan haplara rağmen. Akdenizliler gri Avrupa kışından D vitamini absorbe edecek şekilde evrimleşmemiş zira.
Berlin baharı çok güzeldir. Sokaklar yeşillenen çamların, ıhlamurların, çiçek açan manolyaların, çiğdemlerin, kokusuyla dolar. Günler uzamıştır artık ve çok şükür: Güneş batmak bilmez. Mavi yakalısından mültecisine, evsizinden BMWlisine herkes geç saatlere kadar sokaklardadır. Perdesiz pencereleri silen çıplak komşular, balkonuna çiçek diken yaşlı Helga ininden çıkmıştır.
Tiyatro Berlin’in Pride ’93 adlı oyunun hazırlıklarına girdiğini duymuştum birkaç ay önceden. 1993 yılının hafızalarımızdaki yerini tek bir olay işgal ederken, o yılki Onur Yürüyüşünde yaşananların merakı kapladı içimi. Oyun kısa bir sürede hazırlandı ve işte, inlerimizden çıktığımız bu güneşli günlerde sahnedeydi.
Tiyatro Berlin yakın tarihin LGBTİ+ hareketinin mihenk taşlarını özetlediği oyunda, LGBTİ+ bireylerin hayatta kalma ve varlığını ortaya koyma mücadelesini aktarıyor. Böylesi bir özet pek tabii üst yapının dinamiklerinden bağımsız olamaz. Şanslıysak her on yılda bir gerçekleşen askeri darbelerden polis şiddetine, devletin bölünmez bütünlüğünün zamanın ruhuna göre değişen anlamına binaen farklı olan her şeyi bir postal darbesiyle ezdiğine kadar LGBTİ+ bireyler üzerindeki etkisini anlatırken 90’lardaki ülke gündemini de arka planda aktarıyor.
Sanatın bu katlanılmaz dünyada kişiyi, lanetli insan varoluşunun ötesine taşıyan büyüsünü ifade etmeye kelimeler yetmez. Oyunu izledikten bir gün sonra 1993 yılında neler olmuştu diye google’larken buldum kendimi. Tam da hafızamın gıdıkladığı gibi, Uğur Mumcu da o sene bombalanmıştı -evet bir insan bombalanmıştı, tek bir kişi-, Bosna Savaşı da devam ediyordu ve Sivas Katliamı da olmuştu. De de da! 12 yaşındaki “ben”in genç hafızasından silinmeyen patlamış otomobil, Serebrenitza ve diri diri yakılan Aleviler fotoğraflarının çekildiği sene!
Gerçek!
İçimizi yakan, her katliamda, her soykırımda, bombalamada, her Alevi olduğumu söylediğimde içimde cız eden o bam teli Pride ’93 oyunuyla yorgun bir iç çekiş, bıkkın bir iç kanama, azgın bir iç sel olarak bana geri dönmüştü. Tarihi bilmek güzeldi, kitaplardan okunduğu müddetçe. Şahit olmak zorunda kaldığınız tarih ise ölüm döşeğindeki annenize soramayacağınız varoluşsal bir hesaptan ibaretti: Beni böyle korkunç bir dünyaya neden getirdin?
Oyundan bir gün sonra, hava neyse ki yine güneşli ve hava durum raporuna endeksli ruhsal halimiz önümüzdeki günlerin 25 derece üstü sıcaklıklarıyla çoktan coşmuş durumda.
Bir çocuk sevdim uzaklarda!
Ben böyle yürek görmedim, böyle sevgi!
Yalnızlığım yollarına pusu kurmuş beklemekte, acılar gözlerini dikmiş üstüme nöbette!
Nasıl da 90’lar, nasıl da biz! Evet, tıpkı bu yazı gibi inişli çıkışlı çocukluğumuz ve ilk gençliğimizin modu. Dünya o zaman da ya da bugünden de fazla yangın yeriydi belki ama biz şarkılar söylüyorduk. Zamanın ötesine akan şarkılar. Pride ’93 oyunu, 90’lar Türkçe Pop’u oyunun her duygusuna entegre ederken yaşamın diyalektiğini bize hatırlatıyor.
Oyun yalnız 90’larla sınırlı kalmıyor. Türkiye’de farklı olmayı konu ederiz de Gezi’ye dokunmadan geçebilir miyiz? Kaos GL dergisinin birbirimizden haberdar olmamızı sağlamasından başlayıp Gezi zamanının bilincimizde yarattığı devrime kadar, ötekilerin kişisel tarihindeki mihenk taşlarına değiniliyor.
Daha fazla sürpriz bozan vermeden yazıyı sonlandırırken, bir Ankara izleyicisi saygısıyla gittiğim oyunda, her şarkı çalışında ya da her ajitatif sözde alkış kıyamet koparmak isterken geçtiğim tedrisattan ötürü kendimi tuttuğum için sonradan pişman oldum. Zira sahnedeki oyuncular tam da bunu bekliyormuş. Demem o ki, neşenizi, hüznünüzü, aşkınızı yüklenip gidin bu oyuna. Zira “Korkma, aşktan ölmez insan!”
Oyunun sahnelenme tarihlerine buradan ulaşabilirsiniz: http://tiyatroberlin.de/index.php/tr/
