Ana Sayfa Dünyadan Büyük Arkana: Cadılığın modern halini farklı bir şekilde tanımlayan portreler

Dünyadan

Büyük Arkana: Cadılığın modern halini farklı bir şekilde tanımlayan portreler

19 Şubat 2021

Frances Denny’nin Amerika’nın çeşitli yerlerinden topladığı cadı imgeleri ‘sevilesi, cazip ya da rahatlık verici değil’.

Olivia Campbell

Mizojininin etrafımızı nasıl sardığını düşünürsek, ‘cadı’ arketipi belki de cinsiyetçiliğin en sivri yüzlerinden birisi. Aynı zamanda en kalıcı olanı. Hemen hemen her kültürün cadılıkla ilgili mitolojik anlatıları ve kendine özgü bilgisi var. Antik Yunan masalları, erkekleri kendi adasına çeken ve onları domuza dönüştüren Kirke’den bahsediyor. Erkek-odaklı Hıristiyanlıkta, cadı, ne pahasına olursa olsun yok edilmesi gereken bir iblis, Şeytan’ın hizmetkarı. Grimm Kardeşler tarafından toplanan klasik peri masallarında, cadı masum çocukları kandıran ve onları tek parça halinde yiyen birisi.

Bu stereotipler çok yaygın, fakat yakın zamanda cadılar ve cadı-olmayanlar benzer biçimde bu sorunlu düşüncelere meydan okumaya başladılar. Bu kişilerden biri Amerika’da modern çağın cadılarını arayan New York’ta çalışan fotoğrafçı Frances F Denny. Bu çarpıcı imgeler Büyük Arkana: Amerika’daki Cadıların Portreleri’nde toplandı.

Denny’nin işi, hem güncel büyücülüğün bir keşfi hem de cadılığı tarif eden patriyarkal stereotiplerine bir meydan okuma. “Bu portreler sevilesi, cazip ya da rahatlık verici olması için çekilmedi.” diye açıklıyor. “Medya aracılığıyla üretilmiş kadın formuna dair imgeleri tüketmeye her geçen gün fazlasıyla alıştık. Benim fotoğraflarım bakışınızı davet ederken, bir yandan da insanlığın oldukça karalanan ve yanlış yorumlanan bir özneyi görmesi için bize meydan okuyor. Öznelerimin hepsi kendini kadın olarak tanımlamıyor, fakat onların portreleri bir cadının ne ya da kim olduğu üzerine ön yargılarınızı – ve böylelikle, bir kadın kimdir ve nedir’i yeniden düşünmenizi talep ediyor.”

Proje, Denny’nin büyük dedesinin, 1692 ve 1693 arasında Massachusetts’de 200 insanın büyücülükten suçlandığı Salem Cadı Davalarında yargıç olduğunu keşfetmesiyle başlıyor. Aynı zamanda 8. kuşaktan büyük annesinin de aynı dönemde büyücülükle suçlandığının farkına varıyor. “Bu tesadüf beni çok rahatsız etti” diyor.

Büyücülük pratiği ve/veya inancı yüzyıllar boyunca kötülendi. “1500’lerden beri, ‘cadı’ bireylere -sıklıkla kadınlara- onları tabi kılmak gayesiyle söylenen bir sıfat olageldi. Kelime, kadınlara duyulan korku ve güvensizliği canlandıran, onları yabani, şiddet eğilimli, aç gözlü yaratıklar; şeytana yeminle bağlı veya baştan çıkarıcı kadınlar olarak betimleyen oldukça güçlü bir lakaptı.”

Buna rağmen, savaş-sonrası İngiliz Paganizminin yeniden canlanması ve modern Wicca[i]‘ya artan ilgi nedeniyle bu durum değişmeye başladı. Bu inanış, son yıllarda en hızla yayılan inanışlardan biri, bazı araştırmalar sadece Birleşik Devletler’de 1.5 milyon kadar insanın kendini Wicca ya da Pagan olarak tanımladığını gösterdi.

Denny “fotoğraflarını modern cadının tasviri olarak görmekle birlikte, hiçbir biçimde o kadınları tanımlamadığı” noktasına dikkati çekiyor. Cadılık birden çok biçime bürünebilir; tedaviye, ritüellere ya da gezegene uyum sağlamaya yönelik olabilir; kendi düşüncelerimizden ya da modern düşünceden daha eski öğretilerden köken alabilir.

“Eğer işimden öğrendiğim tek bir şey varsa, o da cadı olmanın tek bir yolu olmadığıdır,” diye açıklıyor. ‟Bu ‘kendi yaptığın’ bir kimlik. Aslında tanımlaması çok zor, tanımlamalara meydan okuyor. Kendilerini neo-pagan olarak değerlendirenler, ‘(witch)’daki ‘w’yu büyük harfle yazan dindar Wiccalar ve ayrıca seküler cadılar var. Yeşil cadılar ve çalı cadıları[ii], seks cadıları ve şair cadılar, tarot ya da astroloji ya da gizli ritüeller yapan cadılar var.”

Cadılık popülerleştikçe, sorunlu çağrışımları üzerine yeniden düşünülüyor. “Baskıcı kökenlerinden kurtarıldığından beri, ‘cadı’ hem karanlık geçmişini kucakladı hem de oradan tekrar doğdu,” diyor Denny. “Kadın hakları için hala mücadele edilen bir dünyada, ‘cadı’nın da ‘kadın’ kadar politik bir kimlik olduğu oldukça açık diye düşünüyorum.”