“Temel hedefimiz, kültür ve sanatın herkes için daha erişilebilir olması ve toplumun kendi sözünü ifade edebileceği bir alan inşa etmek. Bizim çağrımız: ‘Gelin, sözümüzü hep birlikte söyleyelim, beraber üretelim.’”
Nar Bilim, Kültür ve Sanat Derneği, 2010 yılında Antep’te bilim, sanat ve kültürü toplumla buluşturma amacıyla kuruldu.
Dernek, farklı kültürlerden ve geçmişlerden gelen insanların bir arada, barış içinde yaşamasını destekleyen projelere imza atıyor. Sinemadan edebiyata, tiyatrodan müziğe kadar birçok alanda atölyeler, etkinlikler ve festivaller düzenleyerek kent halkının kültür-sanatla buluşmasını sağlıyor.
Dernek, VAHA Programı’nın açık çağrısı kapsamında bir araya gelerek oluşturdukları “Habbe” çatısı altında Dersim Yenigün Kadın Dayanışma Derneği ile işbirliğiyle kültür ve sanat alanında önemli projeler yürütüyor.
Nar Sanat Derneği Başkanı Merve Karataş, bugüne kadar gerçekleştirdikleri projeleri ve uluslararası işbirliklerinin derneğe katkılarını anlattı.
Öncelikle derneğinizi biraz tanıtabilir misiniz?
Nar Bilim Kültür ve Sanat Derneği, bilimin, kültürün ve sanatın insanlık adına daha iyi bir yaşam kurma çabasında sunduğu tüm yapıcılıktan yararlanma ihtiyacının bir ürünü olarak 2010 yılında kuruldu. Amacımız, insanlık ve tarihin olumlu birikimlerinden beslenerek, yaşamımızı daha mutlu ve güzel kılmak. Kentimizin köklü tarihi ve kültürel birikimi olmasına rağmen, bu değerleri halkla buluşturmakta yetersizlik yaşandığını düşünüyoruz. Farklı etnisite, cinsiyet, cinsel yönelim ve dinlere sahip insanların, diğer canlılarla ve doğayla barış içinde yaşayabilmesinin yollarını aramayı önemsiyoruz. Toplumsal barışa zarar veren önyargıların bilim, kültür ve sanat yoluyla aşılabileceğine inanıyoruz. Bu alanların, insan haklarının geliştirilmesi ve toplumsal adaletsizliklerin aşılmasında oynadığı ilerici rolü değerli buluyoruz.
Hem yerel kültürel mirasımıza sahip çıkmayı hem de dünya çapındaki bilimsel, sanatsal ve kültürel birikimi kentimizle buluşturmayı hedefliyoruz. Edebiyat, sinema, fotoğraf, resim, tiyatro ve müzik gibi sanatın her alanında zenginlikleri kent halkına ulaştırmak üzere, yeni üretimlerin önünü açacak çalışmalar yapmayı sürdürüyoruz. Kuruluşumuzdan bu yana film festivalleri, özel gösterimler, konserler, sergiler, söyleşiler düzenledik. Aynı zamanda eğitim ve üretim amacıyla kitap okuma-tartışma, dil geliştirme, belgesel ve kısa film çekimi, senaryo yazımı, ritim, fotoğrafçılık, sinema, tiyatro ve satranç atölyeleri gerçekleştirdik. Çalışmalarımız çok dilli müzik grubumuz “Hayalband” ve Nar Sanat Çok Dilli Çocuk Korosu ile devam ediyor.
Dayanışma
Bugüne dek gerçekleştirmek istediğiniz işlerden hangilerini hayata geçirebildiniz?
Kültür ve sanatın, özlem duyduğumuz dünyaya bir adım daha yaklaşmamızda önemli bir rol oynadığına inanıyoruz. Temel hedeflerimizden biri, sesini duyurmak isteyen herkese, kültür ve sanat yoluyla kendilerini ifade edebilecekleri alternatif bir alan sağlamaktı ve bu yöndeki çabalarımız sürüyor. Film festivalleri, gösterimler, söyleşiler ve atölyeler, geniş kitlelerle buluşmamızda önemli bir etken oldu. Özak Tekstil işçileriyle dayanışmamız, mülteci çocuklarla çok dilli koro oluşturmamız gibi pek çok anlamlı projeyi gerçekleştirdik.
Şu anda derneğimizin canlı bir organizma gibi işlemesi, her faaliyetimizin bir diğerini beslemesi ve kültür-sanat alanını kitleler için daha erişilebilir hale getirme amacımız devam ediyor. Bu doğrultuda, geniş yelpazeye sahip atölyelerin bu sürecin en önemli aracı olduğunu düşünüyoruz ve önümüzdeki dönem de benzer çalışmalarımızı sürdüreceğiz.
VAHA projesi kapsamında düzenlediğiniz etkinliklerden bahsedebilir misiniz? Özellikle program sayesinde dahil olduğunuz ulusötesi ağların çalışmalarınıza etkisi nasıl oldu?
Habbe Kısa Film Günleri, hem kurumlar arası diyalog hem de kitlelere ulaşma açısından önemli olanaklar sağladı. Dersim Yenigün ile sürdürdüğümüz projede çeşitli yönetmenleri ağırlayarak gösterimler ve söyleşiler düzenledik. Maalesef sadece festival gösterimleriyle sınırlı kalan kısa filmleri izleyiciyle buluşturmak, bize çok değerli deneyimler kazandırdı. Göçmen Kadınlar Birliği ile planladığımız ulusötesi faaliyeti henüz gerçekleştirmedik; ancak VAHA programı, uluslararası düzeyde faaliyet gösteren ve farklı kültürlere sahip kurumlarla temas ve diyalog kurmada önemli bir rol oynadı. Programın, iletişimde olduğumuz kurum ve kolektifler için motivasyon ve dayanışma sağladığını düşünüyoruz.
Sizce bu tür işbirlikleri sizin gibi derneklere nasıl bir fayda sağlıyor?
Diğer kurum ve kolektiflerle diyalog kurmak, kolektif iş yapabilme deneyimi ve duygusunu pekiştirmede fayda sağlıyor. Özellikle Habbe Kısa Film Günleri gibi programlar, sinema ve kadın çalışmaları alanlarında çeşitli ağlar oluşturdu. Bu deneyimler, gelecekte planladığımız film festivalleri gibi projelerde yönetsel ve organizasyon açısından bize büyük katkı sağladı.
Gerçekleştirebildiğiniz etkinliklerden aklınızda neler kaldı? Sizi en çok etkileyen neydi?
VAHA kapsamındaki etkinliklerin temel motivasyonlarından biri, kadın yönetmenlerin sınırlı imkânlarla çektikleri kısa filmlere gösterim alanı yaratmak ve yönetmenleri izleyiciyle buluşturmaktı.
En unutulmaz anlardan biri, Kezi belgeselinin kahramanı Fatma Taşlı Tunç’u (Fatexan) ağırlamamız ve belgesel gösterimini gerçekleştirmemizdi. Fatexan’ın kendi yazdığı şiirleri seslendirmesiyle, etkinliğin duygu yüklü bir kapanışı oldu.
“Diyalog yeniden kuruluyor”
Kürt coğrafyasında faaliyet yürüten dernek ve kurumların, bu tür projeler vasıtasıyla desteklenmesinin nasıl bir etkisi var? Şimdi belediyenin de sizler için alan açabileceğini düşünüyor musunuz?
Bölgede kültür ve sanat faaliyetleri yürütmek, çeşitli sosyal ve politik sebeplerle her zaman kolay olmadı. Bu tür projeler, her ne kadar birçok zorlukla karşı karşıya kalsa da, aynı zamanda bize pratikte önemli kolaylıklar sunuyor. Habbe Kısa Film Günleri, bu zorluklara rağmen, kadınların yaşadığı deneyimleri paylaşma imkânı tanıyarak, toplumsal farkındalığı artırmada büyük bir rol oynamış ve derneğimize kadınların sahiplenmesini sağlayacak önemli bir katkıda bulundu. Özellikle 2016 sonrasında artan baskılar, derneklerin belediyelerle olan ilişkilerini zayıflatmış ve bu da kültürel faaliyetlerin daha da kısıtlanmasına yol açmıştır. Ancak son yerel seçimlerin ardından, derneklerle belediyeler arasında yeniden bir diyalog kuruldu ve eskiye oranla daha fazla işbirliği yapılmaya başlandı. Antep’te geçmişte belediyelere ait bir salonu kiralamak bile oldukça zorken, bugün Şehitkamil Belediyesi ile ortak çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Yine de, derneklerin kendi bağımsızlıklarını koruyarak, belediyelerden bağımsız bir şekilde kendi ayakları üzerinde durması gerektiğine inanıyoruz. Bu yaklaşım, derneklerin daha sürdürülebilir ve özgür bir şekilde faaliyet göstermesini sağlayacak ve kültür sanat alanındaki etkilerini daha güçlü bir şekilde ortaya koymalarına imkân tanıyacaktır.
Hayallerinizi ya da yapmak istediklerinizi geliştirmenizin önündeki en önemli engel sizce ne?
Engellerden ziyade, bu engelleri aşmaya dönük hareket ettiğimizi söyleyebilirim. 😊
Yurttaşlar veya sivil toplum, sizleri nasıl destekleyebilir? Sizin eklemek istedikleriniz nelerdir?
“Desteklemek” kelimesinin yeterli olduğunu düşünmüyorum. Temel hedefimiz, kültür ve sanatın herkes için daha erişilebilir olması ve toplumun kendi sözünü ifade edebileceği bir alan inşa etmek. Bizim çağrımız: “Gelin, sözümüzü hep birlikte söyleyelim, beraber üretelim.”
Habbe hakkında
VAHA programı, Türkiye ve Avrupa’daki bağımsız kültür sanat mekanları ve kurumlarını desteklemek ve ulusötesi dayanışma ağı kurmak amacıyla 2020’de başladı. Program, Türkiye’nin çeşitli kentlerinden iki veya üç kültür sanat mekanı/ kurumunun biraraya gelerek oluşturduğu hub’ların hem yereldeki faaliyetlerini hem de ulusötesi ortaklıklar kurup geliştirmelerini desteklerken, bir yandan da kültür aktörleri ve sanatçıların profesyonel gelişimlerine katkıda bulunacak çeşitli olanaklar sunar. VAHA, Anadolu Kültür ve zusa girişimi olup, Stiftung Mercator ve European Cultural Foundation tarafından finanse edilmektedir. VAHA konsorsiyumu Chrest Foundation ile işbirliği içindedir.
Programa ve VAHA hub’larına dair daha detaylı bilgiye VAHA web sitesi üzerinden erişebilir, hub’ların çalışmaları ve etkinliklerini VAHA instagram sayfasından takip edebilirsiniz.
