23 Kasım 1909’da çoğunluğu yirmili yaşların başında, Yahudi dilini konuşan 20.000’den fazla göçmen kadın, New York’un gömlek endüstrisinde 11 haftalık bir genel grev başlattı. 20.000 İsyanı olarak adlandırılan bu grev, Amerikan tarihinde o güne kadarki en büyük grevdi. Genç grevcilerin cesareti, dayanıklılığı ve dayanışması tekstil sektöründe ve Amerikan Sendika Federasyonundaki baskın erkek liderliğini, kadın çalışanların örgütlenmelerine karşı var olan ön yargılarını gözden geçirmeye zorladı. Grevcilerin taleplerinin az miktarı karşılandı, ancak isyan hazır giyim endüstrisinde Amerika’nın en iyi organize olmuş sendikalarından birine dönüşen beş yıllık bir isyanı tetikledi. Kadın giyim üretimi evlerden fabrikaya taşındı. 1909′ a gelindiğinde New York’ta 600 dükkan işletiliyor, yılda 30.000 işçi istihdam ediliyor, yılda 50 milyon dolarlık üretim yapılıyordu. Dükkanlarda, kadınların dörtte biri vasıfsız işlerde ve düşük ücretlerle taşeron olarak çalışıyordu. Bu “öğrenenler” yoğun sezonlarda haftada 3-4 dolar kazanıyorlardı. “Operatörler” işgücünün yüzde 50 ila 60’ını oluşturup haftada 7-12 dolar kazanıyorlardı. Hiyerarşinin tepesinde haftada 15-23 dolar kazanan ustalar, kalıp üreticileri ve kesiciler vardı. Uluslararası Kadınlar Konfeksiyon İşçileri Sendikası resmen kadınlara karşı ayırımcılık yapmamasına rağmen muhafazakar yöneticilik (1914’te sosyalistler tarafından değiştirildi) kadınları aslen evlilik ve annelikle ilgilenen, işgücünün geçici bir parçası olarak görüyordu. Kadınlar arasında ortaya çıkmakta olan bir aktivizm geleneği (1902’de koşer et boykotu, 1907 kira grevi) 1909 ayaklanmasını sürdürmede kilit rol oynadı.

Leiserson Şirketi, Rosen Brothers ve New York’un en büyük tişört üreticisi olan Triangle Shirtwaist Şirketi’nde, 1909’un yoğun yaz-sonbahar sezonunda kendiliğinden grev başladı. Her ne kadar farklı olaylar tarafından yönlendirilse de çalışanlar özellikle kadınların maruz kaldıkları ücretler, saatler, iş güvensizliği ve işyerinde yaşanan şiddet ve taciz gibi ortak bir dizi şikayeti dile getirdiler. Rosen Kardeşler, çalışanlarıyla beş hafta sonra anlaştı, ancak Leiserson ve Triangle uzlaşmadı. Grevciler yoğun baskı altında kaldı, bazıları tutuklandı; genç kadınlar “tanrıya ve doğaya karşı geliyorsunuz” diye azarlayan hakimlerle karşı karşıya kaldılar.

Polisin WTUL’un (Kadın Sendikalar Birliği) başkanı Mary Dreier’i tutuklamasından sonra, grevciler daha önce kayıtsız olan halkın sempatisini kazandı. WTUL değerli bir müttefik olduğunu kanıtladı; üyeleri grevde yürüdü, para topladı ve grevcilerin davasını halka anlattı. Forverts, Birleşik İbranice Ticaret, Arbeiter-ring (İşçi Çemberi) ve Sosyalist Parti önemli lojistik ve finansal destek sağladılar. Bununla birlikte, kasım ayının başında, Yerel 25 sendikası grev fonunu neredeyse tüketmişti ve çoğu grevci tutuklanma, taciz ve kişisel yaralanmadan kaçınmak için işe geri dönmeyi seçti. Yerel 25’in 15 üyeli yürütme komitesi (altısı kadın ve sosyalistler), gömlek endüstrisindeki üretimi tamamen durdurma çağrısında bulundu. 22 Kasım’da, binlerce genç kadın, Yerel 25’in önerilerini görüşmek üzere Cooper Union’a girdi. Samuel Gompers ve Mary Dreier, Meyer Londra da dahil olmak üzere, Yahudi işçi hareketinin birtakım yöneticileriyle birlikte konuştular. İki saat sonra sinirli olan Leiserson grevinin lideri ve Yerel 25’in yürütme komitesinin bir üyesi olan 23 yaşındaki Clara Lemlich Shavelson söz istedi: “Ben dayanılmaz koşullara karşı grevde olan çalışanlardan biri, çalışan bir kızım. Genel anlamda konuşan konuşmacıları dinlemekten bıktım. Karar vermek için burada olduğumuz şey grev yapıp yapmamamız. Şimdi genel bir grevin ilan edileceği kararını veriyorum,” diyen Lemlich grevin fitilini ateşledi.

Ertesi sabah, yaklaşık on beş bin tişört işçisi sokaklara döküldü. Akşam, sayı yirmi binin üzerine çıktı. Bazı tahminlere göre, yüzde 90’ı Yahudi ve yüzde 70’i kadın olan greve 11 haftalık bir sürede neredeyse otuz bin işçi katıldı. “Öğrenenler” ve “operatörler” grevcilerin büyük çoğunluğunu oluşturdu, erkek ustalar (kendileri üretim sürecinde kritik bir yere sahiplerdi) ancak böylelikle tam bir iş durması garantisini verdiler. Karışıklıkta, bazı işçilerin işlerine dönmesi morallerini bozdu. Aynı zamanda, bazı küçük dükkanlar, daha büyük rakiplerine üstünlük sağlamak için sendika ile hızla görüştü. Böylece, yüzlerce işçi dükkânlarına geri döndü.

Ayaklanma boyunca tutuklamalar ve tacizler azalmadan devam etti. Bir ay içinde 723 kişi tutuklandı ve 19’u mahkum edildi. Kefalet, günlük ortalama 2.500 ABD Doları, mahkeme cezaları ise 5.000 ABD Doları tutarındaydı. Genel olarak, grev 100 bin dolara mal oldu. Clara Lemlich’in altı kaburgası kırıldı ve toplam 17 kez tutuklandı. Bu tür öfkelere tepki olarak, WTUL, grevcilerin kötü durumları ve mağduriyetleri sebebiyle Hipodrom, Carnegie Salonu ve Belediye Binası’nda toplu mitingler düzenledi. Sahne arkasında bir dereceye kadar karşılıklı şüphe olmasına rağmen, bu ittifak, sınıf bilincini -daha sonra “endüstriyel feminizm” olarak adlandırılan- feminizmle birleştiren yeni bir bakış açısı ortaya koydu.

“Öğrenenler” ve “operatörler” ayaklanmanın günlük işlerinin çoğunu gerçekleştirdi. Bu cesur genç kadınlar -acı kış soğuklarında yetersiz beslenmiş ve kötü giyiniyor olmalarına rağmen- broşürler dağıttılar, para topladılar, grev yardımları dağıttılar, toplantılar düzenlediler ve kalabalığın moralini yükselttiler. Clara Lemlich, Pauline Newman ve Rose Schneiderman gibi seçkin organizatörlerin bazıları, radikal politikalarda aktif olarak yer aldılar. Yüzlerce kadın, liderlik rollerini kendiliğinden üstlendi. Ancak grevciler, müzakere masasında Sosyalist Parti lideri Morris Hillquit ve Birleşik Maden İşçileri’nden John Mitchell tarafından temsil edildilerse de dayanamadılar. Genel grev 15 Şubat 1910’da belirsizce durdurulduğunda yaklaşık bin işçi hala grevdeydi.

Tam bir zafer olmasa da isyan önemli kazanımlar elde etti. İlgili 353 üretici tekstil firmasından 339’u sözleşmeyi imzaladı: 52 saatlik bir haftalık çalışma süresi, yılda en az dört tatil, sendika çalışanlarına karşı hiçbir ayrımcılık yapılmadan, alet ve malzemelerin ücretsiz olarak sağlanması, gevşek mevsimlerde eşit iş dağılımı ve ücretler konusunda çalışanlarla müzakere kazanım olarak sağlandı. Grevin sona ermesiyle New York’taki tüm gömlek yapımcılarının yüzde 85’i ILGWU’ya katıldı. Yüz üyeyle greve başlayan Yerel 25, grev sonrası on bin üyeye ulaşıyordu. Ayrıca, ayaklanma giysi endüstrisinde sendikalaşmanın temelini attı. Gömlek yapımcılarından ilham alarak, altmış bin pelerin yapımcısı -bu kez erkekler- 1910 yazında Büyük İsyanı ve ülke genelinde ortaya çıkan diğer giysi grevlerini başlattı.

Daha az somut, ancak aynı derecede önemli olan şu ki genel grev; muhafazakar sendikacıları kadınları yetenekli sendika aktivistleri olarak kabul etmeye ikna etti. Genç kadınlar, 1909-1910 arasındaki ideolojik ve ekonomik mücadelelerle kendi değerlerini keşfettiler. Birçoğu 20.000 ayaklanmasını yetişkin yaşamlarının biçimlendirici olayı olarak hatırladı.

Bir cevap yazın

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.