Rengi pembe olan her uygulama, özünde kadınların kendini özne olarak ortaya koymasından vazgeçmesi ve kamusal alanları kendi istekleriyle terk etmesi için yapılan sinsi uygulamalar
Kadınlar, tarihin çok eski dönemlerinden bugüne değin ataerkil sistem tarafından şekillenmiş ve cinsiyetçilikle harmanlanmış bir “kürenin” içerisinde yaşamaya itildiler. Kadınların aile içine hapsedilmesiyle başlayan bu tutsaklık yolculuğu, bugün de kadınların pembe vagonlara, taksilere, toplu taşıma araçlarına hapsedilmesiyle devam ediyor.
Pembe vagon ve türevi uygulamalar (pembe taksi, pembe otobüs, pembe koltuk…), “Kadınları kamusal alanlardan dışlarsak, tacize uğramazlar” gibi erkek merkezli, toplumsal cinsiyet algısının ürettiği çözümler. Bu tür uygulamalarla, kadınlara karşı işlenen cinsel şiddet suçlarının nedenlerini inceleme ve değiştirme gereği ortadan kalkıyor. Tacizle mücadele etmek gibi derdi olmayan bu uygulamalar, “Pembe vagon dışında vagonlara binen kadınların ‘rızası’ vardır” mesajını veriyor.
Toplumsal bir sorun: Şiddetle “ehlileştirme”
Cinsel şiddet, sokakta başlayan sözlü “sarkıntılıklardan”, toplu taşımalardaki tacize, ev içindeki dayağa, enseste ve tecavüze uzanan ve süreklilik gösteren bir dizi olayı kapsar. Cinsel şiddet biçimlerinin hepsi temelde toplumsal bir soruna işaret ediyor ve “şiddet aracılığıyla kadınları denetim altında tutan bir sistem”e hizmet ediyor.
Pembe vagon uygulaması ise cinsel şiddeti toplumsal bir sorun olarak görmeyip tek tek bireylerin yaşadığı ve bireye özgü bir dizi sorun olarak ele alıyor. Cinsel şiddet içeren davranışların birkaç “hasta” erkekle sınırlı olduğu varsayılıyor ve kadınların “kendi sorunlarına” bu “bir avuç akıl hastasından” uzak durarak çözüm getirebileceklerine inanılıyor.
Aynı zamanda bu uygulama, erkekleri tacizle “kendi sorunları” olarak yüzleşme sorumluluğundan da kurtarıyor. Mesele “birkaç” erkeğin zaafından ibaretse ya da asıl suçlular kadınların kendisiyse o zaman erkekler neden bu meseleyle ilgilensin ki?
İhtiyacımız olan feminist bakış açısı
Bu uygulamanın, tacizi, tecavüzü yok edici etkiye sahip olmadığı; aksine şiddeti her gün yeniden üreteceği çok açık. Söz konusu uygulama, tacizin, tecavüzün yaygınlaşarak devam etmesinin yolunu açacak.
Asıl çözüm; tacizin, tecavüzün engellenmesi ve sonlanması için politikalar üretmek olmalı. Bunun için atılması gereken en acil adım, feminist bir bakış açısıyla şiddet suçlarının kökeninde nelerin yattığına çok yönlü bir açıklama getirerek yeni yaklaşımlar üretmektir. Bu suçlara neyin yol açtığını saptamak önemlidir, çünkü saldırıları önlemeye yönelik stratejiler ancak bu yolla geliştirilebilir.
Pembe vagon değil, mor atmosfer
Rengi pembe olan her uygulama, özünde kadınların kendini özne olarak ortaya koymasından vazgeçmesi ve kamusal alanları kendi istekleriyle terk etmesi için yapılan sinsi uygulamalar.
Ancak bizler bırakın kamusal alanları pembe vagonlara binerek terk etmeyi, bütün atmosferi mora boyayacağımız yeni bir dünyanın sınırlarını zorluyoruz. Bu yeni dünyada cinsiyetçiliğe, ayrımcılığa ve şiddete yer yok.
Bu yüzden tacize ve şiddete uğrayanlar değil; taciz etmekte, şiddet uygulamakta, egemen olmakta ısrar edenler, o pembe vagonlara, taksilere, otobüslere binerek bu yeni dünyayı terk etmek zorunda kalacaklar.
