1970 İzmir doğumlu Didem Madak, Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi’ni bitirdikten sonra mesleği dışında birçok işle uğraştı. Pek çok zorlukla karşılaşan fakat hiçbir zaman umutsuzluğa kapılmayan Madak, çareyi şiirlere sarılmakta buldu. Feminist bir kimliğe de sahip olan Madak’ın ilk kitabı Grapon Kağıtları (2000) İnkılâp Kitabevi Şiir Ödülü’nü aldı. Onu, Ah’lar Ağacı (2002) ve “Bu kitap ısrar üzerine yazılmıştır” dediği son kitabı, 2007’de yayımlanan Pulbiber Mahallesi izledi. Madak, 24 Temmuz 2011’de, yakalandığı kanser hastalığı nedeniyle 41 yaşında yaşamını yitirdi.
“Asaletim de sizin olsun baylar, rezaletim de! Beni bir sütyen lastiğiyle asın” sözü erkek egemen sistemin suratına şiddetli bir tokat çarparcasına edilmiş ve çok da basite alınacak bir söz olmasa gerek… Şair Didem Madak’ın bu dizeleri, beş bin yıllık “erk’ek” sisteme karşı feminist bir isyan, bir eylem olarak da yazılmıştır. Peki, bir kadın bir sütyen lastiğiyle asılmayı neden ister; nereden aklına gelir böyle bir imge?
Yıllardır toplumsal roller baz alınarak hayatının her alanına/her an’ına müdahale edilen kadın, yeri gelir “güzelliğiyle dillere destan olur”, yeri gelir “toplumun ahlakına uymayan” tavır ve eylemler içerisine girdi diye dışlanır, katledilir, yakılır ve kimi zaman da asılır. Tüm bu belirlemeler gösteriyor ki bir diğer kavram olan “yaşam” ile özdeşleşen “jin” (Kürtçe’de yaşam=kadın anlamına gelir), filiz verdiği doğa-yaşam ikilemini sonlandırmayı bir erkeğe değil (bu erkek baba, ağabey, sevgili, eş olur; fark etmez) kendi tercihine bırakır. O çok da “ayıp, namahrem ve kimi zaman da tahrik olunası uzuv” olarak görülen memelerine ait sütyenin lastiğini tercih eder ki bu aynı zamanda tüm “erkekliğe” bir göndermedir!
Toplumsal cinsiyet rollerinin kalıplara sığdırıldığı ve bunu da kuşaktan kuşağa aktaran patriyarkal sisteme karşı tam da böylesi bir eylem içinde olmayı gerektirir Madak’ın durduğu yer. Cadı avlarıyla kadına reva görülen yakılma, şimdilerde yerini her türlü şiddet biçimine bırakırken buna karşı verilen feminist mücadele de ivme kazanmıştır. Öyle ki Madak da beslendiği feminist düşünceyle sistemi sorgulayan ve bunu da şiirlerinin tüm dizelerine yediren bir kadın olarak çıkar karşımıza…
Madak’ın “Çalıkuşu’nun Z Raporu” adlı şiirinde geçen,
“Hikâyem ucuz, romanım basmakalıp,
Pembe kâğıtlar aldım;
Hayatıma bir ölüm yazacağım,
Bir ölüm, pek de inandırıcı olmayan…”
dizeleri de tarihe geçen yukarıdaki sözlerini adeta bütünlemektedir. Böylece hikâyesi ucuzlaştırılmış, fakat roman olacak hayatına sütyen lastiğiyle inandırıcı olmayan bir ölüm sığdırmayı tercih eder.
Bundan dolayıdır ki en bilindik şiirlerinden biri olan “Ah’lar Ağacı”nda da,
“Vasiyetimdir:
En güçlülerinden seçilsin
Beni taşıyacak olanlar.
Ahtım olsun,
Yükleri ağırlaşsın diye iyice,
Tabutumun içinde tepineceğim”
dizeleriyle ölen her kadın için birer şiir yazmaya başlar Didem Madak.
