Ana Sayfa Dünyadan 2023’te neler yaşadık?: Dünyadan feminist eylemler

Dünyadan

2023’te neler yaşadık?: Dünyadan feminist eylemler

29 Aralık 2023

Bugünkü kazanımlarımızın, kadınların on yıllardır verdiği mücadeleler sayesinde olduğunu hep aklımızda tutuyor; ister bu topraklarda ister dünyanın başka herhangi bir yerinde olsun, verilen her mücadelenin bize güç verdiğini hissediyoruz.

Bir yılı daha geride bıraktık. Bu yıl da dünyanın batısından doğusuna her yerinde kadınlara ve LGBTİ+’lara yönelik saldırılar devam etti. Kadınlar ise sırtını patriyarkaya yaslayan, gücünü ondan alan tüm bu saldırılara karşı hayatlarından, haklarından, özgürlüklerinden bir adım geri atmadı; mücadeleyi, direnişi, bulundukları her yerde, her an büyüterek sesini yükseltti, isyanını haykırdı. Dayanışma örneklerinin binbir iyi türünü sergiledi.

Birbirimizden çok uzak yerlerde yaşasak, hiç tanışmamış olsak bile patriyarkaya karşı mücadelemizi, her attığımız adımda birlikte güçlendirdiğimizi biliyoruz. Bugünkü kazanımlarımızın, kadınların on yıllardır verdiği mücadeleler sayesinde olduğunu hep aklımızda tutuyor; ister bu topraklarda ister dünyanın başka herhangi bir yerinde olsun, verilen her mücadelenin bize güç verdiğini hissediyoruz.

Önce bu topraklarda, Türkiye’de nasıl bir sene geçirdiğimizi hatırlayalım

Ne yazık ki yıla, korkunç bir felaketle depremle başladık. Hâlâ yaralarımızı sarmış, öfkemizi dindirmiş değiliz. Türkiye’de feminist hareket, sol teamülün ve feminizmin kendi yapısökümcü doğasının bir sonucu olarak fikir ayrılıkları yaşasa da geçmişten beri örülen dayanışma ağı ile çok hızlı bir şekilde bir araya gelebilen, çok hızlı harekete geçebilen bir hareket. Özellikle son 20 yıldır muhalefet savrulur dururken neredeyse tek güçlenen ve ses çıkarabilen, kazanım elde edebilen hareket olabilmesinin gücünü de belki buradan alıyor.

İşte bu dayanışma ağı, deneyim aktarımı ve güçle hemen 7 Şubat’ta Afet için Feminist Dayanışma, 350’yi aşkın kadının bir araya gelmesiyle kuruldu. Bağımsız feministler, sivil toplum örgütleri ve kadın örgütlerinden feministlerin yer aldığı bu dayanışma grubu, depremin ikinci gününün sabahında bütün kaynakların göçük altındakileri arama kurtarma çalışmaları ve hayatta kalanlar için ivedilikle seferber edilmesini söyleyen bir çağrı ile yola çıktı, bölgeye giderek arama kurtarma çalışmalarına ve İstanbul’da çeşitli mekanlardaki çalışmalara destek vermeye başladı.

Bu büyük afete yönelik çalışmanın çok yönlü bir çaba gerektirdiğini göz önüne alarak birbirleriyle koordineli bir biçimde çalışan pek çok çalışma grubu kuruldu. Deprem bölgesine gitmeye devam ederken bölgede gönüllü olarak çalışılmaya, ihtiyaçların karşılanmasına destek oldu. Ayrıca İstanbul’dan yürütülen çalışmalarla ulaşan talepleri, ilgili kadın örgütlerine yönlendirerek, ihtiyaçların karşılanıp karşılanmadığını takip edip deprem illerine gönderilecek malzemelerin toplandığı alanlarda tasnifler yaparak bölgeye kadınların ihtiyaçlarını karşılayacak mor tırlar gönderdi. Konteynerler için duşlar mutfaklar organize etti. Yeri geldi Hatay’dan gelen erikleri dayanışma ile alıcısı ile buluşturdu. Afet için Feminist Dayanışma, hâlâ bölgeden kadınlarla iletişim hâlinde olmaya devam ediyor.

Depremin etkisiyle 8 Mart buruk ve daha da öfkeli geçse de kadınlar gene sokaktalardı. Yürüyüşün yasaklanmasını tanımayan feministler “Öfkeliyiz, yastayız, patriyarkal kapitalist yıkıma karşı feminist isyandayız” pankartının arkasında bir araya geldi.

Trans Onur Yürüyüşü, Beyoğlu ve çevresindeki polisin yoğun ablukasına rağmen, Şişli sokaklarında gerçekleşti!

Onur Yürüyüşü’nde ise Taksim’de toplanılmasını bekleyen polis, lubunyaların ters köşesi ve eylemi detaylı bir şekilde örgütlemesi sonucu Nişantaşı’nda toplanılıp yürünmesiyle bir şok yaşadı. Uzun yıllardır kolluk kuvvetlerinin baskısıyla belki yürüyüş anlamında fiziksel olarak çok mesafe kat edilemezken, bu sefer Nişantaşı’nda Onur Koşuşu’na imza atıldı.

25 Kasım’da ise kadınlar Mecidiyeköy’de bir araya gelerek hem işgalci İsrail’e hem erkek devlet şiddetine karşı ses çıkardı. Mecidiyeköy’de coşkulu ve kalabalık bir yürüyüş gerçekleştirilirken birçok yerden eş zamanlı pankartlar sallandırıldı.

Seçim için Feministler kazanılmış haklarımızdan vazgeçmiyoruz diyerek kadın düşmanı ittifaka karşı seçim döneminde bir araya gelerek İstanbul pazarlarında bildiriler dağıttı, sokaklarda stickerlarla tüm şehirde sözünü yaydı.

Yıl biterken ise 1 Aralık’ta Aralık Feminist Kolektif kuruldu. Kim ki bunlar diye düşünülmesine gerek kalmadan anlaşıldı ki, aslında tanışıyorduk. Birbirimizi sokaklardan, birbirimize umut olduğumuz o kalabalıklardan biliyorduk.

Patriyarkal kapitalist sistemin haklarımıza, hayatlarımıza ve var oluşumuza kadın düşmanlığı, homofobi, transfobi, savaş politikaları ve emek sömürüsüyle dört bir koldan saldırdığı şu dönemde feminist mücadelemizi örgütlü bir biçimde sürdürmemizin elzem olduğunu düşünüyorduk. Örgütlenirken son yıllarda büyüyen, büyüdükçe çeşitlenen ve çoğullaşan feminist mücadelenin ancak ufak bir parçası olabileceğimizin bilinciyle, birliktelikleri çoğaltmak ve yan yana durmak umuduyla başlıyorduk. İlk buluşma Aralık 2022’de yapılmıştı, ortak dertler ve feminist politika yapma ihtiyacı ile bir araya gelmek nefes aldırmıştı, bu sefer 2023’ün sonuna gelirken -işte 1 Aralık’ta- feminist mücadele alanını genişletecek aralıklar yaratmak için yola çıkılmıştı.

Yolun ve feminist mücadele için genişlettiğin aralıkların açık olsun Aralık! Patiyarkayı yıkmak için bir taş da senden!

Afganistan’da kadınlar, Taliban’ın her geçen gün artan baskısına rağmen, hakları, özgürlükleri için mücadeleyi sürdürüyor!

15 Ağustos 2021’de, Afganistan’da yönetimi ele geçirmesinin ardından hiçbir yazılı düzenleme ve anayasa olmadan ülkeyi yöneten Taliban’ın kararlarının %80’inden fazlası, kadınların ve kız çocuklarının haklarını gasp etmeye, kadınları kamusal alandan silmeye yönelikti. Yönetime geldiğinden beri kadınların yıllarca mücadele ederek kazandığı hak ve özgürlükleri hedef alan ve kadınların en temel haklarını gasp eden Taliban; Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılmasına Dair kanununu kaldırdı, Kadın İşleri Bakanlığını dağıttı. On iki -bazı bölgelerde 10- yaşından itibaren kız çocuklarının ve kadınların eğitim alma hakkını gasp etti. En temel haklara saldırarak kadınları seçeneksizlik ve yoksullukla evlere, ailelere mahkum eden Taliban kadınların hicab takmadan, yanlarında aileden bir erkek olmadan ‘gereksiz’ yere evden çıkmasını, seyahat etmesini; kadınların ve kız çocuklarının parklara gitmesini, spor salonlarını kullanmasını yasakladı. Kadınlar tarafından işletilen “Kadınların Sesi” adlı radyo istasyonu kapattı. Kadınların STK’larda ve BM’de çalışması da yasaklandı.

12 Ağustos 2023 Mezar-ı Şerif – Getty Images – Eğitim yasaklarına dair

Bu yıl 60 bin kadının çalıştığı, kadınların sahip olduğu ve işlettiği az sayıda işletmelerden biri olan güzellik merkezleri kapatıldı. Güzellik merkezleri birçok kadın için ekonomik bağımsızlık, hayati iş fırsatları sağlarken bir yandan da kadınların erkeklerden uzakta bir araya gelip sosyalleşebilecekleri, rahatlıkla konuşabilecekleri güvenli bir alan olarak görülüyordu. Kadınları kamusal alandan silmeye çalışmanın adımlarından birisi olan güzellik merkezlerinin kapatılması kararının ardından kadınlar Kabil olmak üzere birçok yerde eylem için sokaklardaydı.

Her geçen gün artan baskıya rağmen kadınlar Taliban’ın hapsetmeye çalıştığı evlerden çıkıyorlar ve özgürlük için seslerini yükseltmeye devam ediyorlar. Sokaklarda eylem yapmanın yanında yasaklanmış renkli elbiseler giyerek, küçük başörtüler takarak her gün, her an direniyorlar. Baskıların artması nedeniyle eylemler kapalı mekanlarda da yapılıyor. WhatsApp ve Telegram aracılığıyla örgütlenen kadınlar çeşitli görsel ve videolar ile sosyal medya eylemleri gerçekleştiriyor.

Taliban’ın Kabil’de yönetimi ele geçirmesinden iki gün sonra kurulan ve yüzlerce kadının yer aldığı Mor Cumartesi Hareketi tarafından kapalı mekanlarda birçok eylem düzenleniyor.

Kadınlar, 2023 yılında da Kabil başta olmak üzere her yerde eylem yapmaya devam etti, ediyor. 1 Mart ile 27 Haziran tarihleri arasında ülke çapında kadınlar tarafından 84’ü kapalı olmak üzere 95 ayrı eylem yapıldı.

Kadınların çalışma hakkını gasp eden Taliban yönetimine karşı “Ekmek, Çalışma, Özgürlük”; artan baskılara ve hak gasplarına karşı “Seslerimiz susturulamayacak, haklarımız inkar edilemeyecek”; Taliban’ın kadınların kıyafetlerine yönelik baskıcı kurallarına karşı #GiysilerimeDokunma sloganlarıyla seslerini yükseltiyor.

8 Mart’ta Kabil’de kadınların eğitim ve çalışma hakkına yönelik kısıtlamaların kaldırılması talebiyle sokaklardaydı!

Bir grup kadın ise 8 Mart’ta Afganistan’ın kuzeyindeki Mezar-ı Şerif’te bir evin avlusunda toplanıp “Evde kalmak bizi cennete götürecekse, o zaman ben cennete gitmek istemiyorum” diyerek kapalı bir eylem gerçekleştirdi.

Video: https://youtu.be/Ji3PlxsObUk

BM’nin Taliban ile “ileriye dönük kalıcı bir yol” tartışacağını söylediği Doha Zirvesi öncesi kadınlar şehirde yürüyüş gerçekleştirdi. Bu yürüyüşte kadınlar “Taliban’ın tanınması – kadın haklarının ihlali”, “Afgan halkı, Taliban rehineleri” ve “Savaşacağız, öleceğiz, haklarımızı alacağız” sloganları attı.

25 Kasım’da kadın hakları aktivistleri ve Afganistan Kadın Adalet ve Özgürlük Hareketi’nden kadınlar, Afganistan’ı kadınlar ve kız çocukları için bir hapishane olarak tanımlayarak Taliban’ın kadın düşmanı politikalarına, erkek şiddetine, zorla evliliklere, intiharlara karşı hakları için mücadele edeceklerini belirtti.

Taliban yönetimi kadınların her yerde eşit, özgür bir yaşam için sürdürdükleri kararlı direnişini tazyikli suyla, havaya ateş açarak, yangın hortumları kullanarak, işkenceyle, keyfi gözaltı ve tutuklamalarla durdurmaya çalışsa da tüm artan baskılara rağmen kadınlar mücadeleyi her geçen gün büyütüyor. Taliban tarafından keyfi olarak Eylül ve Kasım 2023 arasında tutuklanan ismini bildiğimiz kadın insan hakları savunucuları ise Zhulia Parsi, Neda Parwani, Manizha Sediqi, Parisa Azada.

Afganistan’da kadınlar tüm baskı ve şiddete rağmen Taliban’ın kadınları kamusal alandan silmeye yönelik kadın düşmanı politikalarına, eğitim ve çalışma hakkının gaspına, kadınları evlere, ailelere hapsetmeye çalışan yönetime karşı direnişi sürdürüyorlar!

Filipinler’de feministler sokaklardaydı!

8 Mart’ta Filipinler’in Manila şehrinde feministler yürüyüş gerçekleştirdi. Malacanang başkanlık sarayı yakınında yürümeye çalışırken polislerin engellemelerine rağmen kadınlar engellemeleri aşarak eylemi gerçekleştirdi.

Fransa’da feministler; kadın cinayetlerine, erkek şiddetine, kadın emeği sömürüsüne, güvencesizliğe, ırkçılığa, savaşa karşı tüm yıl sokaklardaydı, feminist grevdeydi!

Paris ve birçok şehirde 25 Kasım’da binlerce kadın Filistinli, Afganistanlı, Kürt, İranlı, Ukraynalı kadınlarla dayanışmak ve ırkçılığa, savaşa, erkek şiddetine, kadın cinayetlerine karşı ses çıkarmak için bir araya geldi ve yürüdü.

25 Kasım 2023 Paris – Fotoğraf: Geoffroy Van der Hasselt, AFP

Grève féministe, 25 Kasım’da Paris’teki Adalet Sarayı önünde eylem gerçekleştirdi. Aynı gün, sabah ise Plaine Saint-Denis’te feministler ırkçılık karşıtı yürüyüş gerçekleştirildi.

25 Kasım 2023 Paris – Fotoğraf: Revolution Permanente

Fransa genelinde 25 Kasım’da on binlerce feminist Filistin mücadelesine destek eylemi için sokaklardaydı.

11 Kasım’da ise feministler ve LGBTİ+lar “Soykırımı durdurun!”, “İsrail oradan çekil, Filistin senin değil!” gibi ortak sloganlarla yürüyüş gerçekleştirdi: İsrail Devleti’nin Filistin’in sömürgeleştirilmesini meşrulaştırmak için LGBTİ+ mücadelelerini istismar etme biçimini kabul etmediğini, feminist ve queer toplulukların özgür Filistin mücadelesinin yanında olduğunu belirtti.

8 Mart’ta feminist örgütler iki günlük bir feminist grev için çağrı yaptı.

Fransa’nın mevcut emeklilik sisteminde kadınlar erkeklere göre daha geç emekli oluyor ve daha düşük emekli maaşı alıyor. Yeni emeklilik ise bu eşitsizliği derinleştiriyor ve kadınları daha güvencesiz kılıyor.

France, Paris, 2023-03-06. Night march for the feminist general strike, for dignified and free lives. Photograph by Claire Serie / Hans Lucas.
France, Paris, 2023-03-06. Marche de nuit pour la greve generale feministe, pour des vies dignes et libres. Photographie de Claire Serie / Hans Lucas. (Photo by Claire Serie / Hans Lucas / Hans Lucas via AFP)

Kadınların üzerine yıkılan görünmeyen ev işi yükü ve bakım emeğine de hayır denilen feminist grevde feministler; enflasyona, en güvencesiz kişileri cezalandıracak işsizliğe, barınma ve göç yasalarına, cinsiyetçiliğe ve cinsel şiddete, kürtaj hakkının etkin uygulanmamasına, LGBTİ+fobiye karşı yürüdü.

Guatemala’da artan kadın cinayetlerine karşı kadınlar sokakları doldurdu!

Guatemala’da feministler, 25 Kasım’da 2023 yılında erkekler tarafından öldürülen kadın sayısı olan 438’i yazmak için mumlar yerleştirdi.

İran’da kadınlar isyanı sivil itaatsizlikle sürdürüyor!

16 Eylül 2022’de Mahsa Jina Amini’nin ahlak polisi tarafından gözaltına alınıp öldürülmesiyle başlayan eylemler tüm İran’da Jin, Jiyan, Azadi sloganıyla yayıldı, binlerce kişi aylarca sokakları doldurdu. İran rejimi bu eylemleri çeşitli yöntemlerle durdurmaya çalıştı. Eylemlerde en az 500 kişi hayatını kaybetti, 20.000’den fazla kişi tutuklandı.

Kitlesel sokak eylemleri sönümlenmiş olsa da İran’da kadınlar sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlarla, sivil itaatsizlik eylemlerine katılmaya devam ederek mücadeleyi sürdürüyor. Geniş çapta tanınan, tutuklu kadın hakları savunucularının ifadeleri ve ses kayıtları sızdırılıyor, kadınların hapishane koşulları gündemleştiriliyor. Telegram, WhatsApp üzerinden kadınların örgütlenmeleri ve sosyal medya üzerinden eylemler devam ediyor.

İranlı kadınlar sokağa çıktıklarında saçlarını örtmüyorlar; İranlı kadınların en az %20’sinin zorunlu başörtüsü yasalarına karşı geldiği tahmin ediliyor. İran’da kadın öğrenci ve öğretim görevlilerinin ‘uygunsuz başörtüsü takmak’ sebebiyle üniversite kampüslerine girmesi, ders alması ya da diploma almasının yasaklanmasına rağmen kadınlar geri adım atmıyorlar.

12 Eylül 2023 Tahran – Fotoğraf: Morteza Nikoubazl / Reuters

Başörtüsüz kadınlara hizmet veren bankalara, mağazalara ve restoranlara para cezası kesiliyor, birçok iş yeri kapatılıyor ancak kadınların direnişi farklı biçimlerde devam ediyor.

Ekim 2023’te ahlak polisinin, okula giderken saçları göründüğü gerekçesiyle 17 yaşındaki Armita Geravand’ı öldürmesinin ardından Tahran, Karaj ve Şiraz dahil olmak üzere İran’ın çeşitli şehirlerinde gece eylemleri başladı. Eylemlerde “Armita Geravand, yolun devam ediyor”,”Kız kardeşimi öldüren herkesi öldüreceğim”, “Diktatöre Ölüm” sloganları atıldı.

Mahsa Jina Amini’nin öldürülmesinin birinci yıl dönümüne ve planlanan anma etkinliklerine yalnızca haftalar kala, İran rejimi Ağustos 2023’te çok sayıda kadın hakları savunucusunu önleyici tedbir olarak tutukladı. Bu baskılara rağmen aynı ivme ile olmasa da eylemler devam etti.

Kadın gazeteciler Nazila Maroufian ve Sepideh Gholian tutuklamalara rağmen direnişi sürdürüyor. İran rejimi tarafından öldürülen 9 yaşındaki Kian Pirfalak’ın annesi Mahmonir Molaei-Rad, oğlu için adalet aramaya devam ettiği için ev hapsinde yaşıyor. Onlarca İranlı kadın sporcu başörtüsü olmadan yarıştı, kadın oyuncular başörtülerini çıkardı ve yüz binlerce kadın İran’ın tüm şehirlerinde başörtüsüne karşı çıkmaya devam ediyor.

Kadınların sürdürdüğü sivil itaatsizlik eylemlerini durdurabilmek için yakın tarihte İran rejimi, alışveriş merkezleri ve benzeri kamusal alanlarda başörtüsü takma kuralına aykırı davranan kadınları anında yargılayıp derhal cezaevine göndermek üzere “mobil mahkemeler” kurmanın hazırlığını yapıyor. Ancak tüm bu baskılara rağmen kadınlar “kadın, yaşam, özgürlük” demeye devam ederek mücadeleyi sürdürecek gibi görünüyor.

İsviçre’de eşit ücret için, ayrımcılığın ve tacizin son bulması için on binlerce kadın tarafından feminist grev gerçekleşti!

İsviçre genelinde Basel, Bern, Zürih, Lucerne, St Gallen, Lozan ve Cenevre başta olmak üzere 50 ayrı noktada 300.000’den fazla kadın eşit ve onurlu bir ücret, adil çalışma saatleri, ayrımcılığın ve tacizin son bulması için 14 Haziran’da ‘feminist grev’ için sokaklara çıktı.

Kadınlar İsviçre’de erkeklerden ortalama yüzde 43 daha az gelire sahip ve kadınlar çoğunlukla yarı zamanlı ve/veya temizlik gibi daha düşük ücretli işlerde çalışıyor. Kadınlar erkeklerle eşdeğer işler yaptıklarında erkeklerden %18 daha az kazanıyor.

Feminist grevde “Jın, jiyan, azadi”, “Sağlık personeli için yeterli ücret”, “Kapitalizm yıkılsın”, “Bizsiz dünya durur”, “Bugün grev, yarın devrim”, “Emeklilik yaşının artırılmasına hayır”, “Eşit işe eşit ücret”, “Kadın mücadelesi sınıf mücadelesidir”, “Savaşa ve silahlanmaya hayır”, “Kadınlar bütün dünyada barış istiyor”, “Eşitlik istiyoruz, sizin fikrinizi değil” gibi dövizler yer aldı.

İtalya’da artan erkek şiddetine karşı feministler yürüdü!

İtalya’da 25 Kasım’da feministler Roma ve Messina’da yürüdü. 22 yaşındaki kadın öğrenci Giulia Cecchettin’in eski erkek arkadaşı tarafından öldürülmesi nedeniyle öfkeli bir yürüyüş gerçekleşti.

25 Kasım 2023 Milano – Fotoğraf: AP/Luca Bruno

İtalyan parlamentosu eylemlerin ardından kadına yönelik şiddeti ortadan kaldıracak yeni tedbirleri onayladı. Alınan önlemler arasında okullarda cinsiyetçilik, erkeklik ve kadınlara yönelik psikolojik ve fiziksel şiddete karşı bir kampanya da yer alıyor.

İzlanda’da Kadınlar, Eşit İşe Eşit Ücret talebi ve Erkek Şiddetine karşı çıkmak için bir günlük grev yaptı, İzlanda başbakanı da greve katıldı

2023 Dünya ekonomik forumu’nun listelerinde 14 yıldır üst üste toplumsal cinsiyet eşitliği açısından global lider gibi gözüken İzlanda’da kadınlar, bazı mesleklerle erkeklerden %21 daha az kazandıkları gerçeğini ve kadınların %40’ının toplumsal cinsiyet eşitsizlik kaynaklı ayrımcılığa ya da cinsel şiddete maruz kalmasını protesto etmek için 24 Ekim Salı günü bir tam gün boyunca grev yaptı.

İlki 1975’te yapılan eylemin ardından 48 yıl sonra ilk kez yapılan greve katılanlar arasında İzlanda başbakanı Katrín Jakobsdóttir da vardı.

Japonya’da Dünya Kadın Yürüyüşü gerçekleşti!

Bu yıl 8 Mart’ta Dünya Kadın Yürüyüşü Japonya’nın Tokyo şehrinde gerçekleşti. Tokyo’da kadınlar eşit, özgür bir yaşam için yürüdü.

Kazakistan’da feministler erkek şiddetine, ayrımcılığa karşı miting düzenledi!

2016’dan beri devam eden 8 Mart yürüyüşü için, bu sene de 8 Mart’ta Kazakistan’ın Almatı şehrinde Gandhi Parkı’nda feministler bir araya geldi.

“Kadınların Görüşleri Önemlidir”, “Siyasette Daha Fazla Kadın” sloganlarıyla seslerini yükselten feministler erkek şiddetine yönelik önlemler alınmasını, tacize karşı faillere kesin ceza verilmesini sağlayacak bir yasanın kabul edilmesini talep etti. Eşit ücret ve devlet kurumlarında daha fazla kadının yer alması da sloganlarla dile getirildi.

Kırgızistan’da 8 Mart’ta feministler sokaklardaydı!

Feministler, Kırgızistan’ın Bişkek şehrinde “Cinsiyetçiliğe hayır, emperyalizme hayır, kapitalizme hayır!”, “Patron, ellerini bedenimden çek”, “Bizim senin çiçeklerine değil, haklara ihtiyacımız var!” dövizleriyle yürüdüler.

Kolombiya’da feministler şiddet ve eşitsizliğe karşı yürüdü!

Kolombiya’da Bogotá’da 8 Mart’ta yüzlerce feminist bir araya gelerek büyük bir yürüyüş gerçekleştirdi. Eşit ücret, erkek şiddeti, kadın cinayetleri, iş yerinde taciz gibi konular ön plana çıktı; feministler şiddet ve eşitsizliğe karşı bir aradaydı.

Bogota 8 Mart 2023 – Fotoğraf: Nathalia Angarita/Bloomberg

2022 yılında, 24. haftaya kadar kürtajın suç olmaktan çıkarılması feministlerin kazanımlarından birisi. Bu sene de Kolombiya’da feministler kürtaj hakkı için sokaklardaydı.

Bogota – Fotoğraf: Vannessa Jimenez/Anadolu Ajansı

Meksika’da artan kadın cinayetlerine karşı son yıllardaki en büyük yürüyüşlerden birisi gerçekleşti!

8 Mart 2023’te, Mücadele Eden Kadınlar Meydanı’ndan polisin hükümet binalarını koruduğu merkezi Anayasa Meydanı’na kadar, feministler erkek şiddetine, artan kadın cinayetlerine, patriyarkaya karşı şiddetin faillerinin devlet ve devlet görevlileri olduğunu söyleyerek “Polis benimle ilgilenmiyor, kız arkadaşlarım benimle ilgileniyor” sloganıyla yürüdü.

8 Mart 2023 Mexico City – Kaynak: americas.org

Meksika’da her gün yaklaşık 10 kadın erkekler tarafından öldürülüyor, Meksika’daki 31 eyaletin 10’unda kürtaj yasal.

Mexico City’deki yürüyüş son yıllarda dünyanın en büyük yürüyüşlerinden birisiydi. Feministlerin 200.000’e yakın kişinin olduğunu belirttiği yürüyüşte kadınlar ve lubunyalar şehrin ana caddelerini, kaldırımlarını ve çevredeki sokakları doldurdu.

8 Mart 2023 Mexico City – Kaynak: TV Azteca

Ekim ayında Meksika’da Mexico City, Monterrey, Toluca, Guadalajara, Zacatecas, Cordoba, San Luis Potosi, Queretaro, Pachuca, Tijuana, Tlaxcala, Tepic, Acapulco, Cuernavaca şehirlerinde “Kadın ve Yaşam” mitingi gerçekleştirildi.

28 Eylül 2023 Mexico City – Fotoğraf: AP/Alexa Herrera

Mexico City’de “Bu benim kararım” ve “Herkes için ücretsiz ve güvenli kürtaj” yazılı pankartlarla 28 Eylül’de feministler yürüyüş gerçekleştirildi.

Yürüyüş, Meksika Yüksek Mahkemesinin kürtajla ilgili tüm federal cezai cezaları kaldırıp kürtajı yasaklayan ulusal yasaların anayasaya aykırı olduğuna ve kadın haklarını ihlal ettiğine karar vermesinden birkaç hafta sonra gerçekleşti. 20 Meksika eyaletinde hâlâ kürtaj yasağı varken Yüksek Mahkemenin kararı kürtaja erişimi genişletti.

25 Kasım 2023 Mexico City – Fotoğraf: Sezen Yılmaz

Özbekistan

Özbekistan’daki yeni yasal düzenleme ile kadınlar iş yerinde cinsiyetçiliğe karşı önemli kazanımlar elde etti. İşverenler kadınları işten çıkarma, daha düşük ücretle çalıştırma ya da kadınları işe almama bahaneleri olarak hamilelik ya da çocukların varlığının ileri sürülmesi yasal düzenleme ile engellenecek.

Pakistan

8 Mart’ta kadınlar Lahor, Karaçi, İslamabad, Multan başta olmak üzere Pakistan’ın pek çok şehrinde boşanma hakkı, cinsel tacizin engellenmesi ve güvenli kamusal alan başta olmak üzere özgürlükleri ve hakları için yürüdü.

Afganistanlı kadınların da tepkilerini dile getirdiği eylemde, kadınlar bu yürüyüşün (Aurat March) sözlerini söyleyebildikleri tek gün olduğunu dile getirdi.

Özellikle Karaçi’de transların da katıldığı yürüyüşte enflasyon, artan fiyatlar, fakirlik ve iklim krizinin kadınların hayatlarının etkisine de ses çıkarıldı. Arab News’e konuşan aktris ve yazar Mira Sethi, sanılanın aksine yürüyüşe sadece “elit” kadınların değil, her sınıftan ve yaştan kadının yürüyüşe katıldığına vurgu yaptı.

Romanya’da kürtaj hakkı için kadınlar eylemdeydi!

8 Mart’ta Romanya’nın Bükreş şehrinde hükümet merkezinin önünde feministler bir araya geldi. “Benim rahmim sizin kârınız değil” dövizleriyle devlet hastanelerinde kürtaja ve doğum kontrol hizmetlerine erişememeyi ve devlet okullarında cinsel eğitim hakkını ön plana çıkardı.

Rusya’da aktivistler seslerini yükseltmeye devam ediyor!

2022’de #FeministsAgainstWar hareketini başlattığı için feministlere savaş açan Putin’in kişisel olarak da saldırmaktan geri durmadığı ve hakkında arama emri dahi çıkardığı sanatçı feminist aktivist Nadya Tolokonnikova, “Putin’den korkmuyorum, yıllardır hapiste sayılırım, ailem, arkadaşlarım tehdit edildi, tutuklandı, zehirlendi, öldürüldü ama gerçeği konuşmaktan vazgeçmeyeceğim “bu adam (Putin) ve onu ve Ukrayna’daki bu hukuksuz savaşı destekleyen herkese karşı çıkılmalı” açıklaması yaptı.

Feminist Savaş Karşıtı Direniş’in (Feminist Anti-War resistance) kurucularından olan 1993 doğumlu feminist aktivist yazar Daria Serenko’nun son kitabı “Kızlar ve Enstitüler” Eylül 2023’te Almancada basıldıktan hemen sonra, BBC’nin 2023’ün 100 kadını listesinde yer aldı.