Bugün tüm dünyanın en pahalı ve lüks mahallelerinden olan New York’taki Greenwich Village, 20. yüzyıl başında işyerlerine ve fabrikalara ev sahipliği yapıyordu. Bu fabrikalardan biri olan Triangle Gömlek Fabrikası (Triangle Shirtwaist Factory), Washington Square yakınlarındaki, dönemin en “modern” binalarından Asch Building’in üç katına yayılmıştı: 8. katta malzeme deposu, 9. katta atölyeler, 10. katta yönetici ofisleri bulunuyordu.

İşçi hareketlerinin tarihine geçen Triangle yangını, 25 Mart 1911 günü akşamüstü, 8. katta malzemelerin yığıldığı konteynırlardan birinde başladı. 10. kattaki yöneticilere hemen haber verildi; 9. kattaki çoğunluğunu genç, göçmen kadınların oluşturduğu işçileriyse kimse uyarmadı.

Yangın hızla kontrolden çıktığında, o esnada 8. katta bulunanların çoğu asansörlerle binadan çıkmayı başardı, 10. kattakilerse çatıya ulaşıp komşu binalardan sarkıtılan merdivenlerle yangından kaçabildi.

  1. katta durum başkaydı. İşçilerin malzeme çalıp çalmadığını kontrol etmek için iş çıkışı üst araması yapan fabrika yönetimi, atölyenin kapısını gün boyu kilitli tutuyordu. İşçilere yangın haber verilmediği gibi, kilitli olan kapıyı açmak da kimsenin aklına gelmemişti. Alevler pencereden 9. kata sıçradığında, içeride kilitli kalan kadınların çok az seçeneği vardı. Fabrikada daha önce hiç yangın tatbikatı yapılmamıştı; içerisinde çok sayıda farklı dilin konuşulduğu atölyede hızlı biçimde kolektif karar almak imkansızdı.

Olay yerine gelen itfaiyenin uzattığı merdiven, binanın ancak 7. kat hizasına ulaşabildi. İşçilerin bir kısmı camdan atladı. Bina kodlarına uygun yapılmamış olan yangın merdiveni çöktü; yangın merdivenine ulaşmayı başaranlar da kurtarılamadı.

En kötü kısmı 18 dakika süren, yarım saat içinde tamamen kontrol altına alınan yangın sırasında 146 işçi öldü.

Fabrikanın sahipleri Isaac Harris ve Max Blanck, sigortadan zararlarını kat be kat karşılayan bir tazminat aldıkları gibi, ihmalleri için yargılandıkları ceza davasından da beraat etti. Jüri, bu karara yalnızca iki saat görüşerek vardı. Jüri üyelerinden biri, aldıkları kararı daha sonra “Bence bu Tanrı’nın işiydi. Biz bütün tanıkları dikkatle dinledik. Bence bu kızlar, pek o kadar zeki değilmiş,” diye açıklayacaktı.

New York tarihinin en büyük işçi katliamı ve ardından gelen densizliğe cevaben, 6 Nisan günü 30 bin işçi New York sokaklarında yürüdü. Triangle yangını, ilerleyen yıllarda işçi hareketlerini, özellikle kadın işçi hareketlerini canlandırmada büyük rol oynadı; yalnızca New York’ta değil, pek çok eyalette bu hareketlilik, somut kazanımlara evrildi -iş güvenliğinin yanı sıra iş saatlerinin düzenlenmesi, kadınların ve çocukların gece vardiyasından muaf olması, Çalışma Bakanlığı’nın güçlendirilmesi, Trianle Yangını’nın doğrudan etkilediği kazanımlar arasında sayılabilir.

http://open-archive.rememberthetrianglefire.org/tag/fire-march-25-1911/

https://www.marxists.org/history/usa/workers/triangle-fire/index.htm

Bir cevap yazın

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.