Peki siz “iyi erkekler”in hakimiyet alanlarında hiç tehdit oluşturdunuz mu veya kendileriyle çatışan fikirlerinizi beyan ettiniz mi? Kısacası onlara “adamlık” tasladınız mı? Cevabınız evet ise ilişkiniz artık son bulmuş olabilir. Çünkü bir anda nasıl saldırganlaştıklarını görmüşsünüzdür.
Bu yıl düzenlenen 8 Mart Feminist Gece Yürüyüşü’nün ardından sosyal medyada bir video paylaşıldı. Videoda bir feminist şunları söylüyordu, “Bir kadının sevilme ömrü bir erkeğe ‘hayır’ dediği yere kadardır. Eğer bazı erkekler iyidir diyorsanız, bu neye ‘hayır’ dediğinizle ilgilidir.” Bir süredir bu sözler üzerine düşünüyorum, duyduğum andan beri tanıdığım “iyi erkekler”in tavırlarını, tutumlarını gözden geçirmeye başladım ve kendi kendime hep aynı soruyu sorar oldum, “iyi erkek” kimdir?
Çevremizde bulunan bu “iyi erkekler” genellikle kendilerini cinsiyetlere dayatılan tabuları kabul etmemekle ve toplumsal cinsiyet eşitliğini desteklemekle tanımlarlar. Bunun yanı sıra kadın-erkek ilişkilerinde de esnek ve duyarlı olduklarını öne sürerler. Size genellikle “Bu coğrafyada böyle erkek kaldı mı?” dedirtmek isterler. Çoğunlukla iyi eğitim görmüş, entelektüel, birlikte vakit geçirdiğimiz ve yanımızda bulunmalarından rahatsızlık duymadığımız erkeklerdir. Bize karşı nazik, sevecen ve ilgili olup yeri geldiğinde sırdaşımız bile olurlar. Bizleri onlarla yan yana getiren bazı ortak özelliklerimiz vardır; siyasi görüşümüz, yaşımız, eğitim seviyemiz ve çalıştığımız sektörler benzer olabilir.
Kendi çevremden yola çıktığımda çoğunun “kadın düşmanı” diye bilinmekten, cinsiyetçi küfürler etmekten çekindiklerini de ekleyebilirim. Hatta birçoğu cinsiyetçi küfürler etmemeyi “iyi erkeklik” için mihenk taşı kabul eder. Bazı iyi erkekler de bu tarz yazılara karşı “Her erkek bir değil böyle genellemeler yanlış,” derler ancak tüm bu benzerlikler tesadüfi bir araya geliyor olamaz. Özellikle bunu diyen erkekler, çok emin bir şekilde iyi erkek olduklarını düşünüyorlardır. İyi erkek ileri görüşlüdür çünkü miyoptur.
Çok sevdiğiniz ve gerçekten “iyi erkek” dediğiniz bir arkadaşınızla buluşmaya gittiğinizi düşünün ve sizi ilk gördüğü anda “Yüzün çok güzel neden şunları sürüyorsun?” diyor. Başkası olsaydı belki de sana ne deyip geçecektiniz ama o sizin “iyi erkek” dediğiniz arkadaşınız! Buna benzer durumlar yaşarken, karşımızdakine “diğerleri gibi olmadığı için” fazla bağlanmış olabiliyoruz. Küçük ve önemsiz bir sürü davranışını görmezden geliyoruz ama bilerek, ama bilmeyerek… Alanınızı kısıtlayan tüm bu “iyi erkekler”i tespit edin ve anında müdahale edin. “Eğer o bile bana böyle davranıyorsa başkaları kim bilir nasıl davranır?” demekten de kurtulmuş olursunuz.
Peki siz “iyi erkekler”in hakimiyet alanlarında hiç tehdit oluşturdunuz mu veya kendileriyle çatışan fikirlerinizi beyan ettiniz mi? Kısacası onlara “adamlık” tasladınız mı? Cevabınız evet ise ilişkiniz artık son bulmuş olabilir. Çünkü bir anda nasıl saldırganlaştıklarını görmüşsünüzdür. Düşünün ki bir toplantıdasınız; belki iş, belki politik fikirlerin duvardan duvara çarpıldığı bir toplantı bu. Unutmayın bu tür erkekler ileri görüşlüdür! Hararetle konuşup, ya dünyayı kurtardıkları ya da dünyayı yok ettikleri kanısındadırlar. Sürekli düşünür bir duruşları vardır, ne hakkında konuşuyorlarsa o konuda yeni ufuklar yarattıklarına inanırlar. Eğer ki o sırada siz “Aslında şöyle bir şey de var,” derseniz alacağınız tepki bile olmaz çünkü onlar çok meşguldür ve büyük olasılıkla vakitlerinden çalıyorsunuzdur. Muhtemelen zamanla o toplantılarda yalnızlaşıp, sessizleşmeye başlarsınız. Molalarda konuştuğunuz, iş temposuna katlanmak için günlük goygoy yaptığınız ve birlikte yemeğe çıktığınız böyle çok erkek var. Fakat konu onların profesyonel alanlarında fikir beyan etmeye gelince tebessümle geçiştirip “Not alıyorum” derler. Elbette birçok meslek dalında kadın ve erkek katılımı eşit olabilir, fakat bir refleks haline gelen bu yaygın tutumlar hâlâ devam ediyor. Refleks derken kişinin elinde olmayan, doğaüstü güçlerle yönlendirildikleri düşünülmesin.
“İyi erkek” kendini kamufle eder, çünkü ona kötü özellik konduramayacağınızı düşünür. “İyi erkek” sevgiliniz de olabilir ve kendini iyi kamufle edip, ona hiçbir kötü özellik konduramayacağınızı düşünür. Özellikle bir tartışma veya anlaşmazlık esnasında öfke ve şiddetini kontrol etmekte çok iyidir. Fakat bir hesap soracaksa bunu olay anında veya hiç beklemediğiniz bir anda manipüle ederek yapmayı iyi becerir. Örneğin; biri size mesaj atmıştır, “iyi erkek” bunu gördükten sonra şu cümleyi kurar: “Biri bana böyle yazsaydı, çok başka bir tepki gösterirdin”. Böylece kendisinin iyi ve ileri görüşlü olduğunu açıkça dile getirmeden söylemiş olur ve bir başka olay anında, bunun gibi heybesinde biriktirdiği kozlarını öne sürmekten çekinmez. “İyi erkek” dediğimiz bu sevgilileri genelde kıramazsınız, çünkü üstünüzde öyle bir etki bırakmıştır ki size “Vardır bir bildiği” dedirtir. Mesela görüşmenizi istemediği bir arkadaşınız hakkında size hissettirmeden olumsuz şeyler anlatır. Bu arkadaşınızın cinsiyeti ne olursa olsun size iyi gelmeyeceği fikrini aklınıza sokup, en ufak hareketinde ondan şüphelenmenizi ister. Bu durum bence sevgilinizin, onsuz bulunabileceğiniz ortamda bile sizi kontrol etme çabasına örnektir. İlk başlarda iyi sevgilinize karşı çıksanız da tüm bu manipülasyonların ardından kısa bir süre sonra ona, kendinizi “Evet sen haklısın, benim en iyi arkadaşım da sensin,” derken bulabilirsiniz. Ve hatta tüm bu olanlara karşı gözünüzü açtığı için ona teşekkür bile edebilirsiniz. Zamanla sizi öyle bir noktaya sürüklemiş olur ki ilişkinizdeki tüm sorunların sizin yüzünüzden ortaya çıktığını ve ilişki uğruna davranışlarını değiştirmesi gereken tek taraf olduğunuzu hissettirir. Sevgili konumundaki iyi erkeğin bir sürü bahanesi vardır. Telefonunda bir mesaj veya fotoğraf bile yakalasanız “Düşündüğün gibi bir şey değil, çok abartıyorsun şimdi ne gerek var,” diyerek sizi hemen inandırabilir. Aslında davranışlarınızı değiştirmek, kontrol altında tutmak ve bir şeyleri gizleme amacıyla yaptığı tüm manipülasyonlar gaslighting’tir. Gerçekliğinizi kırıp yerine kendi gerçekliğini inşa etmesidir. Özellikle gaslighting “iyi erkek” işidir çünkü tüm davranışlarına bir kılıf uydurma konusunda onlara güzel manevra alanı sağlar.
“İyi erkek”e dair bir sürü örnek daha üretebiliriz, bu örneklerin çoğu kendi deneyimim ve kadın arkadaşlarımın deneyimlerinden çıkardıklarım üzerine kurulmuştur. Amacım “iyi erkekler”e karşı şunları yapalım demek değil, sadece tespit etmeye yardımcı olmaktır. Bu tespit sayesinde ilişkilerimizde gerekli noktada, gerekli tavrı kadınların kendi özellerinde vereceklerini ümit ediyorum.
Son olarak ufkumu açacak her türlü bilgiye açık olmakla beraber sohbetlerinden keyif aldığım canım arkadaşlarım Merve ve Nisan’a çok teşekkür ederim.
