Ev-Eksenli Çalışan Kadınlar 1. Ülke Konferansı, ev-eksenli çalışan işçiler ağı Home-Net’in Türkiye ayağını oluşturmak üzere, 26-28 Kasım 2004 tarihleri arasında Ankara’da yapıldı.
Türkiye’nin 20’yi aşkın ilinden gelen 100’ü aşkın kadın, ev-eksenli çalışmayı ve sorunlarını konuştular; çözüm yolları aradılar. Toplantıya Uluslararası Ev-Eksenli Çalışan İşçiler Ağı’ndan (Home-Net), ILO Türkiye’den, İş Müfettişleri Derneği’nden temsilciler de katıldılar.
Ev-eksenli çalışmayla ilgilenen araştırmacı, aktivist yedi kadının oluşturduğu Ev-Eksenli Çalışan Kadınlar Çalışma Grubu’nun altı seneyi aşkın çabasının sonucunda gerçekleştirilen konferansın açılış konuşmasını Muğla Ev-Eksenli Çalışan Kadınlar Grubu’ndan Gülsüm Coşkun yaptı. Home-Net’den Jane Tate ev-eksenli çalışmanın yalnızca az gelişmiş ülkelerde değil Batı’da da olduğunu, Kuzey İngiltere’de tekstil ve kâğıt işlerinde ev-eksenli çalışan pek çok kadın bulunduğunu, her yerde olduğu gibi İngiltere’de de bu emeğin görmezden gelindiğini anlattı.
Ev Eksenli Çalışan Kadınlar Grubu adına konuşma yapan Nazik Işık, grubun oluşum sürecini özetledi. Bulgaristan Ev-Eksenli Çalışan Kadınlar Örgütü’nden (KALOİAN) Rosalina İvanova ise yaşadığı bölgede 5 bine yakın ev-eksenli çalışan kadın olduğunu anlatarak, “Her yerde olduğu gibi parça başı ücretin çok düşük olduğunu, işin çok uzun sürdüğünü ve ev-eksenli çalışanların görünmez durumda olduğunu” kaydetti.
Doğu Beyazıt Belediye Başkanı Mukaddes Kubilay da belediye olarak ev-eksenli çalışan kadınların ürünlerini sergileyebileceği ve pazarlayabileceği bir kooperatif kurduklarını ve ev-eksenli çalışan kadınlara destek olmaya devam edeceklerini söyledi. Ev-eksenli çalışan kadınların, üç gün boyunca kendilerini anlattığı, deneyimlerini paylaştığı konferansta geleceğe yönelik tartışmalar ve planlar yapıldı.
Konferans sonunda, ev eksenli çalışan kadınların emeklerinin, çalışmalarının ve hayatlarının görünür kılınması için, ülke içinde iletişim ve dayanışma ağı HomeNet’in oluşturulması konusunda görüş birliğine varıldı. 2005 yılında 2. Türkiye konferansının yapılması da karara bağlandı.
Yayımlanan sonuç bildirgesinde, Türkiye’de yüzde 95’ini kadınların oluşturduğu ev-eksenli çalışma biçiminin, hem tekstil, tarım gibi geleneksel hem de otomotiv, elektronik gibi modern sektörlerde yaygınlaştığına dikkat çekildi. “Ev-eksenli çalışanlar olarak bazen fason (parça başı) çalışıyoruz, bazen konu komşudan, yakın veya uzak çevreden aldığımız siparişleri yapıyoruz, bazen de kendi hesabımıza yapıp dükkânlarda, pazarlarda satıyoruz. Yani hem bağımlı (ücretli) hem bağımsız çalışabiliyoruz. Ve her üç şekilde çalışanlar olarak da çoğuz ve çoğalıyoruz. Küreselleşme, sermayenin hareketliliği ve yoksullaşma, parça başı çalışmanın da kendi hesabına çalışmanın da, tekil siparişle çalışmanın da artmasına, yaygınlaşmasına yol açıyor” denilen bildiride ev-eksenli çalışan kadınların talepleri şöyle sıralandı:
- Biz, büyük ve giderek büyüyen bir çalışan kesimiyiz. Ve bir sosyal tarafız. Kamu ve devlet politikalarının oluşturulmasında sosyal taraf olarak yer almak, taleplerimize karşılık bulmak istiyoruz.
- Bizler çalışan kadınlarız; çalışan olmamıza bağlı iş ve sosyal güvenlik haklarımızı istiyoruz.
- ILO Evde Çalışma Sözleşmesi (No 177) dâhilinde, bağımlı nitelikteki ev-eksenli çalışanlar olarak yeni İş Yasası kapsamındayız. İş mevzuatının ev-eksenli çalışmanın tüm biçimlerini kapsayacak şekilde, işçilik haklarından yararlanmamızı sağlar hale getirilmesini istiyoruz.
- Yerel yönetimlerin ev-eksenli çalışma ve ev-eksenli çalışan kadınların sorunlarının çözüme kavuşturulmasında sorumluluk üstlenmesini ve bu sorumluluğunu birinci sıradaki işleri arasında görüp gerçekleştirmesini istiyoruz. Bu sorumluluklardan ilki istihdam, ikincisi kreş, yaşlı-hasta bakım hizmetleridir ve bu hizmetler ücretsiz ya da çok küçük ücretli ve yaygın şekilde sunulmalıdır.
Konferans programına buradan ulaşabilirsiniz.
