İsteğe bağlı kürtajın yasak olduğu Polonya’da her yıl yaklaşık 200.000 kadın yasadışı yollarla ya da yabancı kliniklerde kürtaj yaptırıyor. Halihazırda zaten Avrupa’nın en kısıtlı kürtaj yasalarından birine sahip olan Polonya’da, kadınların kürtaj hakkı düzenli olarak sağcı muhafazakar grupların hedefi haline geliyor. 2016’da kürtajın tamamen yasaklanmasının gündeme gelmesi büyük tepkilere sebep olmuş, ülke genelinde Strajk Kobiet olarak bilinen bir kadın grevi örgütlenmiş ve kürtaj yasağının kapsamını genişletecek yasal değişikliğin önlenmesi sağlanmıştı.[1] Geçtiğimiz 22 Ekim günü Polonya Anayasa Mahkemesi’nin kürtaj yasasına yönelik aldığı karar, Polonya’da kürtajın neredeyse tamamen yasadışı hale gelmesine sebep oldu.
Yeni düzenlemeye kadar Polonya’da kürtaj üç özel koşulda yaptırılabiliyordu: tecavüz ve ensest sebebiyle gebe kalınması, hamile kadının sağlığının risk altında olması ya da fetüste ciddi bozukluklar görülmesi. 1993 tarihli bir mahkeme kararı sonucu serbest olan fetal bozukluk kökenli kürtaj vakaları, ülkedeki resmi kürtaj vakalarının büyük çoğunluğunu oluşturuyor. Örneğin geçtiğimiz sene kaydedilen resmi verilere göre, 1.100 yasal kürtajın 1.074’ü fetüste ciddi bozukluk sebebiyle gerçekleşti. Ancak hükümetteki milliyetçi Hukuk ve Adalet Partisi milletvekilleri bu kararı geçen yıl, üyelerinin çoğu iktidar tarafından atanmış olan Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı. Perşembe günü, Polonya Anayasa Mahkemesi, fetal bozukluk sebepli kürtajların anayasaya aykırı olduğuna hükmederek, Polonya’da kürtajın yasal temelini neredeyse tamamen ortadan kaldırmış oldu.
Anayasa Mahkemesi ve Başbakan Yardımcı Jaroslaw Kaczynski’nin evi önünde toplanan kadınlar, koronavirüs salgını nedeniyle uygulanan kısıtlamalara rağmen gösterilere devam ediyor. Protestolarda polisin biber gazı kullandığı ve pek çok gözaltı yaşandığı bildiriliyor.
https://www.nytimes.com/2020/10/22/world/europe/poland-tribunal-abortions.html
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-54655068
[1] Polonya Kadın Grevi örgütleyicilerinden Marta Lempart ile gerçekleştirilen ve Çatlak Zemin’de yayınlanan söyleşiyi okumak için: https://catlakzemin.com/polonyada-istanbul-sozlesmesi-tartismasinin-arka-plani-marta-lempart-ile-kadin-grevi-uzerine-soylesi/