Jannetje Johanna ‘Hannie’ Schaft, komünist, anti-faşist, ırkçılık karşıtı bir kadındı.
16 Eylül 1920’de Hollanda’da doğan Hannie Schaft, politikanın, sosyal adaletin ve eşitliğin konuşulduğu bir ailede büyüdü. Babası Sosyal Demokrat İşçi Partisi üyesiydi ve aile içinde yürütülen politik tartışmaların da etkisiyle insan hakları alanında çalışma arzusuyla hukuk okumaya karar verdi.
Üniversiteye başladığı sıralarda Nazi Almanyası Hollanda’yı işgal etti. İşgalden bir süre sonra yürürlüğe konan Yahudi düşmanı kanunlar, en yakın iki arkadaşının da Yahudi olmasının etkisiyle, Hannie’nin güçlü adalet duygusu, ırkçılık karışıtı, anti-faşist politik görüşleriyle elbette çatışıyordu. Direniş eylemelerine ilk olarak Yahudi öğrenci arkadaşları için çalıntı kimlik edinmek gibi küçük katkılarla başladı. Ancak 1943 yılında naziler tarafından yürürlüğe konan bir kanun, bütün öğrencilerin Nazi Almanyası’na bağlılığını ifade eden bir deklarasyona imza atılmasını mecbur kılınca, Hannie de pek çok öğrenci gibi imza atmayı reddetti ve okuldan atıldı.
Okuldan atıldıktan sonra Haarlem kentine, ailesinin yanına dönen Hannie, Hollanda Komünist Partisi’yle ilişkileri olan Direniş Konseyi (Raad van Verzet) örgütüyle burada tanıştı. Direniş konseyi silahlı mücadele yürüten militan bir örgüttü. O dönem örgüt içindeki kadınlar, arama ve durdurma noktalarındaki askerleri daha kolay atlatabildikleri için çoğunlukla kuryelik gibi işlerde görevlendiriliyordu. Ancak Hannie bu görevlerin kendisi için fazla kolay olduğunu düşünüyordu. Örgüte silahlı mücadelede yer almak istediğini söyledi.
İlk görevinde başka bir direnişçiyle buluşarak söylenen hedefe suikast düzenleyecekti. Buluşma noktasında vakit geldiğinde silahını ateşlediğinde silahında kurşun olmadığını anladı. Öldürmesi gereken kişi ona doğru ilerledi ve kendisinin Direniş Konseyi’nin başkanı olduğunu söyledi. Konsey Hannie’nin kararlığını test etmişti.
Direniş Konseyi’nin hedefleri çoğunlukla gizlenen Yahudiler ve direnişçilerle ilgili Almanlar’a istihbarat sağlayan Hollanda Nasyonal Sosyalist hareketinden nazilerdi. Direniş örgütlerindeki kadınların silahlar ve patlayıcılarla çalışması çok sık rastlanan bir şey değildi.
Hannie, Truus ve Freddie Oversteegen kızkardeşlerle birlikte bisiklet üzerinde suikast görevleri almaya, sabotajlar düzenlemeye başladı. Ancak verilen her görevi kabul etmiyorlardı, prensipleri vardı. Tutsak edilmiş olan direnişçilerle takas edilmek üzere, Hollanda’daki işgalci nazilerin başındaki Seyss-Inquart’ın çocuklarının kaçırılması konu olduğunda üçü de bu görevi reddetti. İş planlandığı gibi yürümezse çocukların öldürülmesi gerekeceğini biliyorlardı. “Eğer çocuk öldürmeye başlarsak Hitler’den ne farkımız kalır ki?” diyerek geri çevirdiler.
Aldığı görevlerden birinin naziler tarafından yapılan soruşturmasında, bir görgü tanığı olay yerinde kırmızı saçlı bir kız gördüğünü söyledi. Bu ifadenin ardından Hannie, “Kırmızı Saçlı Kız” olarak Naziler’in en çok arananlar listesine girmişti.
Aldığı görevlerden birinde, örgüt arkadaşı Jan Bonekamp ile birlikte nazilere yardım eden polis şefi William M. Ragut’a suikast düzenlemesi gerekiyordu. Üçü de bisiklet üzerindeydi. Hannie, hedefe yakınlaşmayı başarınca silahını ateşledi, polis şefini vurmayı başardı ve hızlıca oradan uzaklaştı. Onun arkasından ilerleyen Jan hedefin öldürüldüğünden emin olmak için bisikletinden inip polis şefinin yanına gitti. Ancak William Ragut ölmemişti. Jan ona yaklaştığında silahını çıkardı ve onu karnından vurdu. Jan ağır yaralanmıştı. Kurşun omurgasında hasara yol açmıştı. Hastanede tedavi altındayken sorgulandı ancak Hannie ve diğer arkadaşlarının isimlerini vermeyi reddetti. Bunun üzerine yanına Direniş Konseyi üyesi kılığındaki iki nazi hemşire gönderildi. Jan’a hayatta kalmayı başaramazsa kiminle iletişime geçmeleri gerektiğini soran hemşirelere Jan, farkında olmadan Hannie’nin kimliğini ifşa etmiş oldu.
Jan’ın ölümünden sonra Hannie’nin anne ve babası tutuklandı ve çalışma kampına gönderildi. Ailesinin onun yüzünden tutuklanmış olması Hannie’yi derin yasa ve depresyona sürükledi. Buna rağmen teslim olmadı ancak sağlığı sebebiyle bir süreliğine direniş örgütü içindeki aktivitelerine ara verdi. Arkadaşları bu tutuklamanın bir tuzak olduğu konusunda Hannie’yi ikna etmişti.
Ailesi serbest bırakılıp, sağlığı biraz daha iyiye gitmeye başladığında örgüt içindeki görevlerine geri döndü. Artık adı Johanna Elderkamp’tı, siyah saçlı ve gözlüklüydü. Truus ve Freddie ile birlikte sabotaj görevlerine gidiyor, zaman zaman çeşitli noktalarda silah ve dağıtımı yasaklanmış olan gazetelerinin teslimatını yapıyordu.
21 Mart 1945 akşamı, gazete teslimatına çıktığında Alman askerler tarafından durduruldu. Çantasındaki gazeteleri ve silahı bulan askerler Hannie’yi tutukladı. Kimliğini tespit etmek için getirilen tanıklardan biri saç diplerindeki kırmızı saçları fark ederek onun Hannie Schaft olduğunu ifşa etti. Nazilerin en çok arananlar listesindeki Kırmızı Saçlı Kız yakalanmıştı.
Tecrit ve işkence altında günlerce sorgulanan Hannie örgüt arkadaşlarıyla ilgili hiçbir itirafta bulunmadı, direnişine sorgu altında dahi devam etti.
Hannie Schaft, 17 Nisan 1945’te, Hollanda’nın işgal altından kurtulmasına üç hafta kala, Bloemendaal yakınındaki bir arazide Alman SS subayları tarafından kurşuna dizilerek öldürüldü.
Savaştan sonra yapılan aramalarda aynı arazide 422 direnişçinin bedeni bulundu. Bulunanlardan biri de Hannie Schaft’ın bedeniydi.
27 Kasım 1945’te Kraliçe Wilhelmina’nın talebiyle Hannie Schaft için resmi bir defin töreni düzenlendi. 1951 yılına kadar devam eden anma törenleri, Soğuk Savaş’ın etkisiyle başlayan komünizm düşmanlığı sebebiyle yasaklandı.
1982 yılında silah arkadaşı Truus Oversteegen’in Hannie Schaft’a ithaf ettiği heykel büyüdüğü yer olan Haarlem kentindeki bir parkta sergilendi. Truus ve Freddie Oversteegen kardeşlerin 1996 yılında kurduğu Hannie Schaft Vakfı’nın çabaları sonucunda anma törenleri üzerindeki yasak kalktı.
Hannie Schaft, her yıl kasım ayının son pazar günü Haarlem’deki mezarı başında hatırlanmaya devam ediyor.
