Electra Apostolou, 1911 yılında Atina’da dünyaya geldi. Ortaöğrenimini Atina’daki Almanca eğitim veren bir okulda tamamladı. Henüz 13 yaşındayken komünist ideolojiye ilgi duymaya başladı ve Yunanistan Komünist Gençlik Federasyonu’na (OKNE) katılarak ailesini şaşkına çevirdi. Ailesinin fırsatlarını reddederek fabrikalarda grev örgütlemede öncü rol aldı.
Electra, sürgündeki komünistlere ve ailelerine yardım etmek üzere küçük bir dayanışma grubu kurdu. İdeolojik olarak parti faaliyetlerinin yanı sıra direniş birlikleri kurdu. 1931–1933 yılları arasında bir fabrika işçileri kulübünün yöneticiliğini yaptı ve bu süreçte örgütlenme konusunda önemli deneyimler kazandı. Tüm zamanını devrimci faaliyetlere adayan Electra, işçi sınıfından insanlara Marksizm, devrim tarihi ve teorisi üzerine dersler verdi. Aynı zamanda Komünist Gençlik Birliği’nin yayın organı olan Gençlik (Νεολαία) dergisinin editörlüğünü üstlendi.
1935 yılında Paris’te düzenlenen Faşizme Karşı Uluslararası Kadın Konferansı’nda Yunanistan’daki kadınları temsilen yer aldı. Selamlamasında, “Merhaba genç kadın işçiler, çiftçiler, yoksul ev kadınları, acı çeken ve baskı gören kadınlar, merhaba. Size söz veriyorum, gittiğim her yerde seslerinizi dünyadaki tüm kadınların sesiyle birleştireceğim.” diyordu. Avrupa’da pek çok ülkeyi gezerek faşizm karşıtı gençlik hareketleriyle temas kurdu ve Yunanistan’a döndüğünde faşizmin yükselen tehdidine karşı halkı bilinçlendirmeye çalıştı.
1936’da General Metaksas’ın faşist diktatörlük kurmasıyla birlikte Electra ve yoldaşları saldırıya uğramaya başladı. Aynı yıl, “Yunan karşıtı, yıkıcı yayınlar” dağıttığı gerekçesiyle tutuklandı ve iki yıl hapis cezasına çarptırıldı. Ağır işkencelerle karşılaştı. Ancak hapiste de mücadeleye devam etti; diğer kadın tutuklulara ders verdi, dışarıdan gizlice gazete getirterek siyasi gelişmeleri takip etti ve içeride hazırladıkları bir yayını dağıtmayı başardı.
Kısa bir süreliğine özgürlüğüne kavuşan Electra, 1939’da tekrar tutuklandı. Tutuklandığında hamileydi. Kızı Agni’yi çok büyük risk altında doğurmak zorunda kaldı. Anaphi adasına sürgün edildi. Kendisi de tutuklu olan Agni’nin babasıyla mektuplarla görüşen Electra, onun pişmanlıktan faydalanarak faşist kolluk güçleriyle işbirliği yapmak istediğini öğrendi. Mektubunda, eşinin bunu yapamayacağını; eğer ondan istenenleri söylerse eşi olamayacağını ifade etti. Fikrinden vazgeçmeyen eşi ise cevabında iş bulabileceğini, çocuğuna ve kendine refah içinde bakabileceğini belirtti. Electra ise son mektubunda şu sözlerle yanıt verdi: “Bu sana son mektubum. Şu iki söz dışında sana yazacağım hiçbir şey yok: Onurlu yaşa.” Eşiyle bir daha temas kurmadılar.
Sürgün koşulları sağlığını ciddi şekilde bozdu ve daha sonra Atina’daki bir hapishane hastanesine sevk edildi. Sevk esnasında partisiyle yeniden iletişime geçen Electra, çocuğunu Ulusal Dayanışma (Etniki Allileggii)’ya emanet ederek hastaneye yattı. Hastaneden 1941’de cesurca kaçarak yeniden direnişe katıldı.
Özgür Genç Kadın örgütünün sorumlusu oldu. Hedefi faşizme karşı direnişi arttırmak olan örgütün sloganı “Üçlü kölelikten: işgalci, patron ve kocadan kurtulmak; sonsuza kadar özgürlüğe kavuşmak ve ona layık olmak için!” idi. 1943’te Birleşik Tüm Yunan Gençlik Örgütü (EPON)’nün kuruluşuna illegal olarak katıldı ve kurucusu oldu. Komünist Parti’nin öncülüğünde kurulan Ulusal Kurtuluş Cephesi (EAM)’nin gençlik kolu olan EPON’un kurulmasında öncü rol oynadı. Bu örgüt, Nazi işgaline ve onların Yunan işbirlikçilerine karşı tüm politik kesimleri birleştirmeyi hedefliyordu.
Nazi Almanyası’nın Yunanistan’ı işgaliyle birlikte direniş hareketi büyümeye başladı. Electra, 1942 ile 1943 arasında “Yeni Özgürlük” adını taşıyan genç anti-faşistlerden oluşan bir örgütü yönetti. Kararlı bir Marksist devrimciydi. O kadar yoğun ve uzun süre işkence görmüştü ki, faşist işkencelere dayanamayacak ya da işbirliğine meyilli kişileri örgütten uzak tutma görevini üstlendi.
Ne yazık ki 25 Temmuz 1944 gününde Electra yeniden tutuklandı. Yunanistan’daki Nazi yanlısı polis birimleri tarafından ağır işkencelere maruz bırakıldı. Ancak hiçbir bilgi vermedi; örgütünü ve yoldaşlarını ele vermedi. Direnişçiliğinden vazgeçmeyen 33 yaşındaki Electra, 26 Temmuz 1944’te idam edildi.
Komünist hareket içinde önemli bir rolü olan ağabeyi Lefteris Apostolou da Nazi işgali sırasında tutuklanmış; ancak kaçmayı başarmış ve bir daha yakalanmamıştı. 1981 yılında, 78 yaşında Atina’da hayatını kaybedene kadar yaşamını sürdürdü. Gözaltında katledilen kız kardeşine duyduğu saygının bir göstergesi olarak, kızına Electra adını verdi.
Electra, toplumsal değişim mücadelesi veren komünist bir kadındı. Sömürüsüz, daha iyi bir toplum inşa etme mücadelesinin sınıftan geçtiğine ve tüm insanların eşitliğine inandı; bu inancını tüm eylemleriyle gösterdi.
Şimdi her sene Atina’da doğduğu eve yakın olan Iraklio’daki anıtını dünyanın her yerinden devrimciler çiçeklerle donatıyor. Bıraktığı anısını mücadelelerinde yaşatıyor.[i]
Kaynakça
Handrinos, I. (n.d.). Το τιμωρό χέρι του λαού: Η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα 1942-1944 (2. baskı, genişletilmiş). Θεμέλιο.
Handrinos, Iasonas. To timoró chéri tou laoú: I drási tou ELAS kai tis OPLA stin katechómeni protévousa 1942–1944 [Halkın cezalandırıcı eli: ELAS ve OPLA’nın işgal altındaki başkentteki faaliyetleri 1942–1944]. 2. baskı, genişletilmiş. Atina: Themelio Yayınları.
[i] Çatlak Zemin’den bir not: İngiliz işgali, demokratik halk muhalefetine karşı sağcıları ve kral yanlılarını desteklediği için, kurtuluştan hemen sonra komünistler tasfiye edilmeye başlandı. Varkiza Anlaşması ile karşılıklı silah bırakma kararı alınmasına rağmen, bu anlaşmaya uymayan İngiliz işgal güçleri ve sağcılar, komünistlere ve demokratik halk güçlerine saldırmaya devam edince iç savaş başladı. Yenilen komünistlerin binlercesi idam edildi; ıssız adalara toplandı. Binlercesi de sosyalist ülkelere sürgüne gitti. Electra’nın kardeşi de Electra’nın kızıyla Romanya’ya geçti. Öldürülen, hapsedilmiş komünistlerin çocukları Sovyetler’de bakıldı. Electra’nın kızı da bunlardan biriydi ve halen Moskova’da yaşıyor.
