Afife Jale’nin tiyatro sahnesine çıktığı 3 Nisan 1919’dan 99 yıl sonra, 29 Mart’ta, TBMM’de düzenlen 18 Mart Çanakkale Anması’nda, ülkemizdeki kadın-erkek eşitliği, demokrasi, insan hakları ve kadının insan hakları adına utanç verici bir olay yaşandı.
TBMM’de 18 Mart Çanakkale Anması’nda kadın tiyatro sanatçıların TBMM Başkanlığının talimatıyla sahneye çıkartılmadığı ifade edildi. Sahneye çıkması engellenen tiyatrocu BirGün’e yaptığı açıklamada “Üç gündür prova yapıyorduk. Bir saat kala kadınların sahneye çıkamayacağı söylendi. Gözyaşlarımızı tutamadık” dedi.
BirGün Gazetesi’nde yayınlanan habere göre, Devlet Tiyatroları sanatçılarının 18 Mart Çanakkale Anması’nda sahnelenmek için üç gün süren provalarla hazırlandığı oyunun sahnelenmesine bir saat kala TBMM Başkanı İsmail Kahraman’ın talimatıyla oyuna müdahale edildi. Daha önce de, kadınların erkeklere sarılmaması istenerek; oyundaki vedalaşan asker- anne, eş uğurlaması, cepheye mermi taşıyan kadın bölümleri çıkartılarak içeriğe müdahale edilmiş ve oyundaki slaytlar da çıkartılmıştı. Bu içerik sansürü nedeniyle 12 dakikalık oyun 4 dakikaya düşürüldü. Son olarak da kadınların sahnede yer almaması istendi. Kadın oyuncular, protokol ve katılımcıların görüş mesafesi dışındaki merdivenlerde şiir okumak zorunda bırakıldılar.
Kadın oyuncuların beyanına göre bu değişiklik, İsmail Kahraman tarafından “Kızlarımız arkada duracak değil mi, aferin” denilerek ve eliyle de salonun arka tarafı işaret edilerek kutlandı. Erkek oyuncular “Sizin olmadığınız yerde bizim ne işimiz var” diyerek kadın oyunculara destek vermeye çalıştılarsa da, Devlet Tiyatroları yöneticilerinin devreye girmesi sonucunda, oyun son haliyle sahnelendi. Erkek oyuncular sahnede oyunu sergilerken, kadın oyuncular protokol ve katılımcıların doğrudan görüş mesafesi dışında arkada merdivenlerde tutuldu.
Kamuoyunda infial yaratan bu ayrımcılık ve içerik sansürü üzerine yapılan Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü açıklaması da, TBMM Basın, Yayın ve Halkla İlişkiler Başkanlığı açıklaması da tatmin edici değildir. Tam tersine, kadın oyuncuların sahneden kopartılıp, “TBMM tören salonunun iki tarafında ve katılımcıların arasında” durmak ve sadece “şiir okuma”ya eşlik etmek zorunda bırakıldığını doğrulamaktadır.
Kadın oyunculara yönelik bu uygulama Anayasaya aykırı olmanın ötesinde, ayrımcılıktır, aşağılamadır, insan onurunu ayaklar altına almaktır.
Biz kadınlar, kadınlara dönük bu dehşet verici muameleyi kınıyor, “bu oyunda rol alan tüm sorumluların” ortaya çıkarılmasını, Türk Ceza Kanunu açısından suç oluşturan bu ayrımcılık nedeniyle yargılanmalarını; derhal istifa ederek siyaset ve bürokrasi sahnesinde bir daha da yer almamalarını istiyoruz.
AKDAM
Avrupa Kadın Lobisi -Türkiye Koordinasyonu
Ankara Kadın Ressamlar Derneği
Antalya Kadın Dayanışma Merkezi
Ayvalık Bağımsız Kadın İnisiyatifi
Bodrum Kadın Dayanışma Derneği
Erzincan Katre Kadın Oluşumu
erktolia
EŞİTİZ – Eşitlik İzleme Kadın Grubu
EVKAD – Adana
Fethiye Kadın Dayanışma Derneği
Kadınının İnsan Hakları – Yeni Çözümler Derneği
Kadın Haklarını Koruma Derneği Genel Merkezi
Kadınlarla Dayanışma Vakfı
Kadıköy Kadın Meclisi
Kadın Partisi
Kadın Savunması
Kartal Kadın Dayanışması
KAOS GL
Kırmızı Biber Derneği
Halkevci Kadınları
İlerici Kadınlar Meclisi
İmece Evişçileri Sendikası
İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği
İzmir Amargi
İzmir Bağımsız Kadın İnisiyatifi
İzmir Kadın Dayanışma Derneği
İzmir Kadın Kuruluşları Birliği
Mor Çetele
Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği
Nar Kadın Dayanışması
Özgür Genç Kadın
Tevgere Jinen Azad
TÜKD Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği Genel Merkezi ve 24 şubesi
Türk Kadınlar Birliği
TKDF Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu
Trabzon Femin&Art Sanat Derneği Genel Merkezi
Karadeniz Kadın Dayanışma Derneği
Trabzon Cazılarını
SODA Sosyal Dayanışma Ağı
Sosyal Haklar Derneği’nden Kadınlar
Uçan Süpürge Vakfı
Yeni Demokrat Kadın
Yeniyoldan Kadınlar
Yeşil Feministler
