Asıl adı Feruze Çerçi olan yazar ve yönetmen Füruzan 29 Ekim 1932 yılında İstanbul’da doğdu.
Babasını küçük yaşlarda kaybetti. Sonrasında yaşadığı ekonomik zorluklar nedeniyle Yalova Demir Köyü İlkokulu’ndan mezun olmuş, Parasız Yatılı sınavını kazanmışsa da kefil gösterme zorunluluğu ve bir kefilin bulunmaması yüzünden öğrenimine devam edememiştir.
Daha sonra Kadıköy Devlet Konservatuarı sınavlarını kazanmış ve eğitimini burada sürdürmek istemişse de okul programının yoğunluğu, uzun çalışma saatleri eve gidiş gelişlerini aksattığı için ailesi tarafından hoş görülmez ve eğitimini yine yarım bırakmak zorunda kalır. Ancak sanatla olan ilişkisini kesmeye niyeti olmadığını, 1950’li yıllarda Muhsin Ertuğrul’un İstanbul’da kurduğu Küçük Sahne’de oyunculuğa başlamasıyla gösterir.
Okuma yazmayı ilkokula başlamadan önce öğrenmiş olan Füruzan’ın, ilk öyküsü Olumsuz Hikaye, 1956 yılında yayınlanır. 1958 yılında, Turhan Selçuk ile evlendikten sonra Füruzan Selçuk ismini kullanmaya başlar. Boşanmalarının ardından imzası yalnızca Füruzan olacaktır. Soyadı kullanmayı bırakmasından şöyle bahseder;
“Ben o yıllar çok ünlü bir soyadı taşıyordum. Çok ünlü, çok saygıdeğer iki adamın kendi akıllarıyla, emekleriyle ve yetenekleriyle ünlendirdiği saygıdeğer bir soyadıydı. Ben, o ünlenmiş soyadının bana sağlama ihtimali olan kolaylıklarına hiç yanaşmak istemedim. […] Ben, yazarlığımın sınanmasını öyle bir şekilde tek başıma yapıp bu büyük addan yararlanmamalıydım.”
İlk öyküleri Papirüs, Türk Dili, Yeni Dergi gibi dergilerde yayınlanan Füruzan’ın kendine ait ilk öykü kitabı Parasız Yatılı, 1971 yılında yayınlanmış ve Sait Faik Hikaye Armağanı’nı kazanmıştır.
Bu ilk öykü kitabının ardından Kuşatma (1972) ve Benim Sinemalarım (1973) yayınlanmıştır.
Yazarlığa adım atmasını bir röportajında şu şekilde anlatır;
“Okumayı sürgit çok sevdim. Fakat yazar olmayı hiç düşünmemiş hatta aklıma bile getirmemiştim. Şaka bir yana çok iyi film anlatırdım. Bu ayırıcı bir özellik sayılmasa da… 1960’ların diri, devingen dünyasında olanlar bu zamanı derinlemesine yaşayan beni de sarsıyordu. Martin Luther King’in o güzelim konuşmasını yaparken ‘siyahlar ve beyazların kardeşliği’ni anlatması, Vietnam Savaşı, ülkemizdeki özgürlük ve adalet tartışmaları birikimlerimi yeniden gözden geçirmemi gerektirdi. Yazma kararımı böyle verdim.”
Füruzan’ın anlattığı hikayelerin baş kahramanları çoğunlukla tek başlarına var olmaya çabalayan kadınlar, alt sınıftan yoksul insanlar ve yurtsuzlaşmış göçmenlerdir. Muazzam bir gerçekçilikle anlattığı öykülerinde, betimlediği sokaklarda dolaşırken o dünyalara açılan pencerelerimiz öykülerindeki karakterlerin gözlerinden başkası değildir. Tek çocuğuyla tek başına bankta oturan ve bir kararın eşiğinde olan karakterlerle birlikte aynı eşikte durabiliriz. Böylesi iç burkucu bu gerçekçiliği okuyucusuna bu denli iyi verebilmesinde kendi çocukluğundan biriktirdiği anıların da katkısı olduğunu düşünmek pek de yanlış olmaz sanki.
Çoğunlukla öykü türünde yazan Füruzan, ilk romanı 47’liler’i 1974 yılında yayınladı. 1975 yılında Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’nü kazanan bu romanında, 1968 kuşağını, devrimci harekete katılan, tutuklanan ve korkunç işkenceler gören Emine’nin belleğine yaptığı parçalı yolculuklarla anlatır. Sade dilinin vuruculuğu bu romanda da karşımıza çıkar. Yalnızca 68 hareketini değil aynı zamanda aile kurumunun ve geleneksel değer yargılarının iki yüzlülüğünü de çarpıcı bir şekilde anlatırken romanda karşımıza belimizi sıkan dar bir kemer gibi çıkan taşrada, “adı kötüye çıkmış genç öğretmen” ile yanında kaldığı, ondan yaşça büyük bir diğer öğretmen karakterinin arasındaki dayanışma küçük de olsa bir nefes alanı yaratır.
1975 yılında, Alman Akademik Değişim Servisi (D.A.A.D.) kapsamında, Berlin’e davet edilir ve bir yılını geçirdiği Berlin’de Türkiye’den göç etmiş işçilerle röportajlar yapar. Bu röportajlarını 1977 yılında Yeni Konuklar isimli kitabında toplar.
1981 yılında, yönetmen Ömer Kavur’la birlikte öyküsü Ah Güzel İstanbul’un senaryosu üzerinde çalışır ve film Antalya Film Festivali’nde ikincilik ödülü kazanır. Gecenin Öteki Yüzü isimli öyküsü, 1986 yılında başrollerinde Zuhal Olcay, Haluk Bilginer ve Müşfik Kenter’in rol aldığı bir dizi olarak TRT ekranlarında yayınlanır. 1989 yılında, yönetmenliğini sanatçı ve yönetmen Gülsün Karamustafa ile birlikte yaptığı Benim Sinemalarım isimli filmiyle yurt içinde ve yurt dışında birçok festivalde ödüller kazanır.
1999 yılında yayınlanan son öykü kitabı Sevda Dolu Bir Yaz ve diğer pek çok öyküsü yabancı dillere çevrilmiştir.
Öykü:
- Parasız Yatılı(1971)
- Kuşatma(1972)
- Benim Sinemalarım(1973)
- Gül Mevsimidir(1973)
- Gecenin Öteki Yüzü(1982)
- Sevda Dolu Bir Yaz(1999)
Roman:
- 47liler(1974)
- Berlin’in Nar Çiçeği(1988)
Röportaj:
- Yeni Konuklar(1977)
Gezi:
- Evsahipleri(1981)
- Balkan Yolcusu(1994)
Oyun:
- Redife’ye Güzelleme(1981)
- Kış Gelmeden(1997)
- Sevda Dolu Bir Yaz(2001)
Çocuk Kitabı:
Die Kinder der Türkei (1979, Türkiye Çocukları)
Şiir:
Lodoslar Kenti (1991)
Senaryo:
- Gecenin Öteki Yüzü, Okan Uysaler ile ortak çalışma (1986)
- Benim Sinemalarım(1988)
- Ah Güzel İstanbul, Ömer Kavur’la ortak çalışma (1994)
Yabancı Dillerde Yayımlanmış Eserler – Seçilmiş Bibliyografya:
İngilizce:
- Twenty Story by Turkish Women Writers, 1986. (Türk Kadın Yazarlardan Yirmi Öykü)
- Turkish Woman Writing Füruzan, 1993. (Türk Kadın Yazar, Füruzan, Siebert Doris)
- A Summer Full of Love, 2001. (Sevda Dolu Bir Yaz)
Almanca:
- Frau ohne Schleier, 1976. (Parasız Yatılı)
- Logis im Land der Reichen, 1985. (Yeni Konuklar)
- Jahresing 84-85 im mitter Punkt: Die Turkei Eva, 1981. (Türkçe’nin Almanca ile Karşılaşması)
- Turkischen Kinder, 1982. (Türk Çocukları)
- Turkischen Erzahlungen, 1995. (Füruzan. Türk Öyküleri)
Hollandaca:
- Moderne Turkse Verbalen, 1988. (Modern Türk Öyküleri)
Farsça:
- Berai Gazali Redife, 1980. (Türk Öyküleri)
İtalyanca:
- Tokat e in un Vicneto, 1985. (Tokat Bir Bağiçi ve Kuşatma)
Fransızca:
- Miratch, le Maitre de l’Eau, 1994. (Su Ustası Miraç)
- Ah, mon Belle Istanbul/ La Femme Turqei, 2001. (Ah Güzel İstanbul)
- Pensionnaire d’Etat, 2008. (Parasız Yatılı)
Bulgarca:
- Sfevka Pirvova, 1986. (47liler)
Boşnakça:
- Pet Prica, 2008. (Beş Öykü)
Japonca:
- Keisuke Yamanaka, 1994. (Su Ustası Miraç)
Rusça:
- Ekber Babayef. (İskele Parklarında).
