Bertha Pappenheim Yahudi feminist hareketinin kurucularındandı. Sosyal hizmetler alanında çalıştı. Bekar anneler, gayrımeşru çocuklar ve fuhuş gibi konularda açık konuştu. Kadınları politik, ekonomik ve sosyal haklarını ve bunlarla orantılı sorumluluklarını talep etmeleri için cesaretlendirdi.
Bertha Pappenheim 27 Şubat 1859’da Viyana’da zengin ve dindar bir Yahudi ailesinde doğdu. Ebeveynlerinin erkek çocuk tercihinin her zaman bilincinde oldu; o “sadece bir kız”dı. Okuldan sonra, evde mükemmel koca adayına hazırlanan bir ‘hanım kız’ olması bekleniyordu. Bu sıkıcı varoluş içinde çoğunlukla gündüz düşlerine dalıyordu. Eğlence okuma ve dikiş-nakış dışında ancak kendi sosyoekonomik düzeyine uygun bazı hayır işlerine izin vardı, yaşıtı diğer kızlar ve evli kadınlar gibi. İlerleyen yıllarda anlamsız hayatlarından sıkılan mutsuz orta sınıf kadınlarını meslek edinme, yüksek öğrenim ve toplumsal görevler almaya teşvik edecekti.
Bertha Pappenheim, ilk olarak 21 yaşında “Anna O.” takma adıyla psikanalizin ilk hastası olarak tarihte yerini aldı. Dr. Josef Breuer onun öyküsünü ayrıntılı olarak belgeledi ve Sigmund Freud ile mektuplaşarak yürüttükleri tartışmalar psikanaliz çağını açtı. Histeri Üzerine Çalışmalar (1895) kitabında yer alan olgu öyküsüne göre Anna O. görme ve konuşma bozukluğu, felç, bölünmüş kişilik, anadilini kaybedip İngilizce konuşmaya başlama, halüsinasyonlar ve intihar eğiliminden muzdaripti. Breuer ona hipnoz uyguladı ve bu belirtilerin ilk olarak nasıl ortaya çıktığı hakkında konuşmaya teşvik etti. Anıları yeniden canlandıkça belirtiler kayboldu. Hasta ve doktor bu şaşırtıcı terapinin keşfini paylaştılar. Buna “baca temizliği” ya da “konuşma terapisi” adını taktı ve doktorunun yardımıyla kendisini gerçekten de tedavi etti. Sonraki yıllarda kathartik yöntemin gerçek kaşifi olduğu söylendi.
Uzun bir iyileşme döneminden sonra 1889’da annesiyle Frankfurt’a taşındı. Aşevinde gönüllü çalışıp toplumsal hayata karışmaya başladı. Kadınlarla ve kadınlar için örgütlenmek üzere gerekli becerileri burada hızla kazandı. 1902’de Kadın Sosyal Yardımlaşma Vakfı’nı (Weibliche Fürsorge) kurdu. Vakıf 1907’de yüzden fazla çocuk için kreş ve yemekhane açtı, kızların okuması, iş bulması, yurttaşlık haklarını kullanması için çalıştı. Muhtaç durumdaki çocuklar ve kadınlarla yaptığı sosyal çalışmayı mitzvah (sevap, sünnet) olarak görse de erkeklerin yönettiği geleneksel sadaka kurumlarından uzak durdu.
1904’te Yahudi Kadınlar Birliği’ni (Jüdischer Frauenbund) kurdu. Kadınlara “çoğu zaman hisleri ve anlayışları erkeklerinkinden çok daha güvenilir olduğu için bağımsız olmalarını” salık verdi. Vakfı en geniş orta sınıf feminist örgütlenme olan Alman Kadınları Birliği’ne kattı. Alman feminizminin “Yahudi kadınlarının çekingen, belirsiz adımlarına yön ve güven verdiğini” söyledi. Pappenheim’ın Yahudilik ve feminizme adanmışlığı el ele gitti. Yahudi kadınlarının –kültürün taşıyıcılarının- Yahudi gelenek ve topluluklarına erkekler tarafından yabancılaştırıldığı fikrinde ısrarcıydı. Kadınları suçlamıyor, feminizmin Almanya’da Yahudiliği yeniden canlandırabileceğini tartışıyordu.
Pappenheim 1890’dan başlayarak hayatı boyunca feminizm ve Yahudilik konularında yazdı. Sisyphus-Arbeit kitabında Doğu Avrupa ile Ortadoğu arasında gerçekleşen kadın ticareti trafiğini inceledi. Aile yaşamı üzerine yıkıcı etkileri nedeniyle siyonizme ve Almanya’dan göçe karşıydı ancak zamanla bu fikirleri değişti. 1935’te 76 yaşında yanına Nazilerden kaçırabildiği birkaç çocuğu alarak Glasgow’da güvenli bir yetimhaneye yerleştirdi.
1936’da kanserden öldü ve Frankfurt’ta gömüldü. 1930’da kaleme aldığı “son arzusu” ziyaretçilerinin mezarına küçük bir taş bırakmalarıydı: “Sessiz bir söz gibi… yılmadan ve cesurca… kadınların sorumlulukları ve kadınların sevinci misyonuna hizmet edeceğime…”
