Türkiye sinemasının ilk yıldız oyuncusu, kadın yönetmen ve yapımcısı Cahide Sonku 27 Aralık 1919’da Yemen’de doğdu. İstanbul’da Halkevleri Tiyatrosu’nda ve Osmanlı’nın ilk konservatuvarı olan Darülbedayi’de eğitim aldı. İlk olarak Yedi Köyün Zeynebi oyununda rol aldı, ilk sinema rolü ise Muhsin Ertuğrul’un Söz Bir Allah Bir (1933) filminde oldu. 1935 yapımı, bir diğer Muhsin Ertuğrul filmi olan Bataklı Damın Kızı Aysel’de Aysel rolünü oynadı. Bu film yıldız olma döneminin de başlangıcıydı, filmde taktığı eşarp “Aysel” adıyla moda oldu. Yerli Film Yapanlar Cemiyeti’nin 1948’de düzenlediği yerli film yarışmasında en başarılı kadın oyuncu ödülünü aldı. 1949 yılında rol aldığı Fedakar Ana filminin aynı zamanda yapımcısıydı. Yönetmeni Seyfi Havaeri hastalanınca yönetmenliğini de üstlenerek filmi tamamladı. Böylelikle sinema kariyerini oyunculuğun yanı sıra yapımcı ve yönetmen olarak da sürdürmeye başladı. 1950’de ise Sonku Film’i kurdu, Talat Artemel ve Sami Ayanoğlu ile birlikte Vatan ve Namık Kemal filmini yönetti. En büyük başarısını ise oyuncu, yönetmen ve yapımcısı olduğu Beklenen Şarkı (1953) filmiyle elde etti. Dönemin hasılat rekorunu kıran film sayesinde yapım şirketi önemli bir kâr elde etti. Sonku Film’de çıkan, bir söylentiye göre kundaklama olan, yangın sonucunda tüm filmleri yandığından servetini yitirdi. Bu olay sonrasında çok içmeye başladı, oyunculuk kariyeri devam etse de kariyeri yavaş yavaş düşüşe geçti.
Yerli Marlene Dietrich olarak da anılan Cahide Sonku’nun kariyeri düşüşe geçince hakkında konuşulan/yazılanlar da nasıl da şöhreti kaldıramadığına odaklandı. Özgür kadın imajı döneme fazla geldi, durumu “düşüş” olarak nitelendi ve hakkında acımasız eleştiriler yapıldı. Cinselliğini kullandığı, alkolik, eğitimsiz, sonradan görme ve kötü bir oyuncu olduğu konuşuldu. Bir zamanlar arzu nesnesi iken son döneminde acınan, aşağılanan kadına dönüştürüldü. Yıllar sonra pek çok erkek ardından “aslında benimle olmak istiyordu, ben istemedim” hikayeleri anlattı. Üç defa evlenip boşanan Cahide Sonku’nun ilişkileri sıkça konuşuldu. Halen hakkında mevcut olan yazıların pek çoğunda ilişkilerine dair “sırların” ortaya çıkmadığı vurgulanıyor. 1979’da SİYAD, Cahide Sonku’ya özel ödül vermek ister. Törene gelmez, ödülünü Atilla Dorsay’dan bir meyhanede alır. 1981’de Alkazar Sineması’nda fenalaşarak 61 yaşında ölür.
Cahide Sonku’nun hikayesinde yıldız oluşu, aşk hayatı ve düşüşü görünür olurken yönetmen ve yapımcılığı, yani sinema endüstrisinde erkeklerin işlerini yapan, kendine biçilen kadınlık rolünün dışına çıkarak daha fazlasını isteyen bir kadın olarak hikayesi görünmez kaldı. Düşüşü olarak nitelenen yıllarında hakkında edilen laflarda başına gelenleri hak ettiği iması vardır. Tanıyanların sert, kararlı, hırçın, kendine güvenen ve emreden olarak hatırladığı Cahide Sonku’nun hem kadınlığından vazgeçmeyip hem de “erkeklere has” bu özellikleri olması dönemde ciddi bir korku ve nefret yaratmış olmalı. Özellikle yönettiği ve yapımcısı olduğu filmlere dair bilgilere farklı farklı kaynaklardan, parça parça ulaşılabilmiş, uzun yıllar boyunca yönetmen ve yapımcı kariyeri görünmez kalmıştır.
http://bianet.org/kadin/kultur/29669-cahide-sonku-ve-yonetmenlik
