Mısırlı feminist felsefeci, şair, yazar, politik aktivist Doria Shafik, 14 Aralık 1908’de Nil Deltası’ndaki Tanta’da doğdu. Varlıklı bir ailenin kızıydı. İskenderiye’de Fransız Lisesi’ni bitirdikten sonra Mısır Eğitim Bakanlığı bursuyla yükseköğrenim için Paris’e gitti. İslam’da Kadın konulu teziyle felsefe doktorasını aldı. Ülkesine döndüğünde Kahire Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne yaptığı başvuru, dekan tarafından “fazla modern ve güzel bir kadını kadrosuna alamayacağı” söylenerek reddedildi.
Doria Shafik 29 yaşında evlendi. Avukat eşiyle iki kızları oldu. Bir süre orta öğretimde Fransızca dersi verdi, müfettişlik yaptı.
1945’te Kral Faruk’un eşi Şivekâr’ın kültür ve edebiyat dergisi La Femme Nouvelle’de (Yeni Kadın) editörlük önerisini kabul etti. Aynı yıl Arapça yayımlanan Bint Al-Nil (Nil’in Kızları) dergisini çıkarmaya başladı. 1948’de Bint Al-Nil Derneği’ni kurdu. 1949’da Zürih’e giderek Bint Al-Nil’i Uluslararası Kadın Konseyi üyeleri arasına kattı. Derneğin amacı kadınlara ekonomik ve sosyal güvenceler sağlamak, politik hayata katılmaya teşvik etmek, evlilik yaşını yükseltmek, okuma-yazma seferberliği düzenlemekti.
Kral Faruk iktidarının kadın hakları konusunda verdiği sözleri tutmaması nedeniyle, 1951 Şubat’ında yaklaşık 1500 kadınla gizlice toplanıp parlamentoyu bastılar. Bu eylem, Mısır’da okuma yazma bilen kadınların anayasal oy kullanma hakkı kazanmasının (1956) önünü açan bir eylem olarak görülüyor.
Nil’in Kızları Derneği 1952’deki Mısır devriminin ardından siyasi parti oldu. Partinin sesi, Bint Al-Nil Al-Siyassa adlı ek bir dergiyle duyuruldu.
Doria Shafik, devrim sonrası anayasayı hazırlamakla görevli kurucu komitede hiç kadın üye bulunmamasını protesto etmek için, sekiz kadınla birlikte 12 Mart 1954’te altı gün süren açlık grevine başladı.
Açlık grevinden sonra, Mısır demokrasi mücadelesini ve kadın sorunlarını dile getirmek amacıyla İtalya’dan Sri Lanka’ya kadar çok sayıda ülkeyi dolaştı. Japonya’da geyşalığı, Pakistan’da ikinci eşini alan başbakanı eleştirdi. Pakistan’da katıldığı konferanslar, kendi ülkesindeki Müslüman Kardeşler’in kışkırtmalarına benzer şekilde kışkırtıldı.
Nil’in Kızları 1954’te diğer partilerle birlikte kapatıldı. Doria Shafik 1957’de “uğruna ter ve gözyaşları döktüğüm bebeğim” dediği derneğinden de uzaklaştırıldı. Doria Shafik, 1957’de Hindistan Elçiliği’nde on iki gün süren ikinci açlık grevini yaptı. Amacı, uluslararası kamuoyunu Filistinli mülteciler sorununa çözüm bulmaya çağırmak, İsrail’in işgal ettiği Mısır topraklarından çekilmesi için kamuoyu oluşturmak ve yeni anayasayla tek aday olarak devlet başkanı seçilen Cemal Abdül Nasır’ın uygulamalarını protesto etmekti.
Hindistan Elçiliği’nden siyasi mültecilik isteği reddedildi. Mısır’ın ‘sosyalist devrimci lideri’ Nasır tarafından ev hapsine mahkûm edildi. Ev hapsi 18 yıl sürdü ve ancak 1970’te Nasır’ın ölümüyle sona erdi. Ev hapsi sırasında çeviriler yaparak geçindi. Kuran’ı İngilizce ve Fransızcaya çevirdi. Bu dönemde adı kitaplardan itinayla silindi. 31 yıl süren evliliğinden boşandı.
20 Eylül 1975’te çok sevdiği Nil nehrinde yaşamına son verdi.
Cynthia Nelson, Doria Shafik – Egyptian Feminist (1996) adlı kitabıyla onu dünyaya yeniden hatırlattı. Buna rağmen, Doria Shafik adı 2013-2014 eğitim yılı kitaplarından “başı açık” olduğu gerekçesiyle yeniden çıkarıldı.
“… Şiirsiz
Nasıl yaşanır?!
Nasıl katlanılır
Ritimsiz bir hayatla
Geçen günlere
İçi boş günlere…”
(Doria Shafik, Rythme de Vie)
https://www.birgun.net/haber-detay/yine-uzun-uzun-nil-e-bakti-72535.html
http://www.aucpress.com/p-5244-doria-shafik-egyptian-feminist.aspx
